126: امام عليه السلام هنگامی كه شنيد مردى دنيا را نكوهش مى نمود (در ستودن دنيا) فرمود:
(1) اى نكوهنده دنيا كه به نيرنگ او فريفته شده اى و به ناراستی هايش گول مى خورى! آيا به دنيا فريفته شده اى و آن را نكوهش مى نمايى، تو بر آن جرم و گناه مى نهى يا دنيا بر تو جرم مى نهد؟
(2) از كجا و چه وقت دنيا تو را سرگردان نمود، يا كى فريبت داد؟ آيا به جاهاى بر خاك افتادن پدرانت و پوسيده شدن آنها يا به خوابگاه هاى مادرانت زير خاك؟ چه بسيار با دست هاى خود (به تنهايى براى بهبود درد بيمارانت) يارى نمودى، و چه بسيار با دست هايت (بيماران را) پرستارى كردى؟ براى آنان بهبودى طلبيدى، و (پس از تشخيص و به دست آوردن درد) از اطبا فايده دارو پرسيدى، بامداد داروى تو ايشان را بى نياز نمى كرد (بهبودى نمى داد) و گريه (رنج) تو بر آنان سود نداشت، و ترس تو هيچ يك از آنها را فایده نبخشيد، و درباره او به خواست خود نرسيدى (شفا نيافت) و به توانایى خويش (بيمارى و مرگ را) از او دور ساختى! و دنيا او را (كه هر چند كوشش نمودى از چنگ مرگ نرست) براى تو سرمشق قرار داد، و هلاك شدن او را هلاك شدن تو (تا بدانى با تو آن خواهد كرد كه با او نمود)
(3) محققا دنيا سراى راستى است براى کسی که (گفتار) آن را باور دارد، و سراى ايمنى (از عذاب الهى) است براى کسی که فهميد و آنچه را كه خبر داد دريافت، و سراى توانگرى است براى کسی که از آن توشه بر دارد (پيرو خدا و رسول باشد) و سراى پند است براى کسی که از آن پند گيرد، جاى عبادت و بندگى دوستان خدا (پرهيزكاران) و جاى نماز گزاردن (يا درود فرستادن و طلب آمرزش نمودن) فرشتگان خدا، و جاى فرود آمدن وحى (پيغام) خدا، و جاى بازرگانى دوستداران خدا است كه در آن رحمت و فضل (او را) به دست آورده و سودشان بهشت بود،
(4) پس كيست دنيا را نكوهش می كند در حالی كه (مردم را) به دورى خود (از آنها) آگاه ساخت، و به جدایى خويش ندا داد، و خود و اهلش (مردم) را به فناء و نيست شدن خبر داد، پس براى ايشان به گرفتارى خود گرفتارى (آخرت) را نشان داد، و آنان را به شادى خويش به شادى (آخرت) آرزومند گردانيد؟!
(5) شب می كند با تندرستى (كه شخص بر اثر آن در آسايش و خوشى است) و بامداد كند در سختى و اندوه براى ترغيب و خواستارى (طاعت و كار آخرت) و ترس و بيم و بر حذر بودن (از معصيت و نافرمانى) پس در بامداد پشيمانى (رستاخيز كه اعمال آشكار مى گردد) گروهى از مردم (بدكاران) آن را نكوهش مى نمايند (از آن در رنج و افسردگى باشند) و ديگران (نيكوكاران) روز قيامت آن را بستايند (از آن خوشنودند) كه دنيا (آخرت را) يادآوری شان كرد و آنان هم (آن را) به ياد آوردند، و آنها را خبر داد و ايشان هم تصديق نمودند، و آنان را پند داد و آنها هم پذيرفتند (و به سعادت جاويد رسيدند).
127: امام عليه السلام (درباره پايان دنيا) فرموده است:
(1) خداوند را فرشته اى است كه هر روز فرياد می كند: بزایيد براى مردن، و جمع كنيد براى از بين رفتن، و بسازيد براى ويران گشتن.
128: امام عليه السلام (درباره دنيا) فرموده است:
(1) دنيا سراى گذشتن است نه سراى ماندن،
(2) و مردم در آن دو دسته اند: دسته اى خود را در آن (به خواهش هاى نفس) بفروشد پس خويش را (به كيفر آنها) هلاك گرداند، و دسته اى خود را (به طاعت و بندگى) بخرد پس خود را (از عذاب رستخيز) برهاند.
129: امام عليه السلام (در شرایط دوستى) فرموده است:
(1) دوست (در حقيقت) دوست نيست مگر آنكه رعايت نمايد برادر (دوست) خود را در سه وقت: در رنج و گرفتارى او (به جان و مال همراهى كند) و در نبودن او (از گفتن و شنيدن سخنان ناروا حفظش نمايد) و در وفات و بدرود زندگى او (به دعا و استغفار يادش كند).
130: امام عليه السلام (در دعا و توبه و استغفار و شكر) فرموده است:
(1) كسى را كه چهار چيز دادند از چهار چيز نوميد نگشته: كسی را كه امر به دعا نمودند از روا ساختن درخواست نوميدش نگردانند، و كسی را كه دستور توبه دادند از پذيرفتن نوميدش نسازند، و كسی را كه به استغفار وادار نمودند از آمرزش نوميدش ننمايند، و كسى را كه شكر و سپاس ياد دادند از افزونى (نعمت ها) نوميدش نكنند (سيد رضى «رحمه الله» فرمايد:) و تصديق و گواهى بر اين فرمايش در كتاب خداى تعالى است كه درباره دعا (س 40 ى 60) فرموده است: و قال ربكم؛ يعنى بخوانيد مرا درخواست شما را روا مى سازم، و درباره استغفار (س 4 ى 110) فرموده است: من يعمل سوءا أو يظلم نفسه ثم يستغفر الله يجد الله غفورا رحيما؛ يعنى کسی که كار زشت انجام دهد يا به خود ستم كند پس از آن از خدا آمرزش بخواهد خداوند را آمرزنده مهربان مى يابد، و درباره سپاسگزارى (س 14 ى 7) فرموده است: لئن شكرتم لأزيدنكم؛ يعنى اگر شكر نعمت بجا آوريد نعمت شما را افزون می سازم، و درباره توبه (س 4 ى 17) فرموده است: إنما التوبة على الله للذين يعملون السوء بجهالة ثم يتوبون من قريب فأولئك يتوب الله عليهم و كان الله عليما حكيما؛ يعنى خدا توبه كسانى را مى پذيرد كه كار زشت و ناشايسته از روى نادانى بجا آورده پس از آن به زودى (پيش از رسيدن مرگ) توبه كنند پس خدا آنها را مى بخشد و خدا (به توبه راستى) دانا و (درباره هر كس) درستكار است.
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)