41: امام عليه السلام درباره (نيكبختى و اوصاف پسنديده) خباب ابن ارت فرموده است:
(كه يكى از نيكان اصحاب رسول خدا -صلى الله عليه و آله- و از دانشمندان اولين مهاجرين بوده و در جنگ بدر و جنگ هاى بعد از آن رسول اكرم را همراهى نموده و در كوفه در سن هفتاد و سه سالگى در سال سى و هفت يا سى و نه هجرى پس از آنكه در جنگ صفين و نهروان همراه اميرالمؤمنين عليه السلام بوده دار دنيا را بدرود گفته امام عليه السلام بر او نماز خوانده در بيرون كوفه دفن شد و او اول كسى است كه در بيرون كوفه دفن گشته و پيش از آن مردم مردگانش را در خانه ها يا جلو خانه هاشان دفن مى نمودند، خلاصه حضرت در حق او فرموده است:)
(1) خدا خباب ابن ارت را بيامرزد كه از روى رغبت اسلام آورد (نه به اكراه و اجبار) و از وطن هجرت نمود (و نزد رسول خدا صلى الله عليه و آله آمد) براى فرمانبرى، و قناعت كرد (از كالاى دنيا) به اندازه كفايت، و از خدا (به داده او از خوشى و سختى و بيمارى و تندرستى) راضى و خوشنود بود، و در زندگانى (همه عمر در راه خدا) جهاد كننده بود (پس از آن او را ستوده و مى فرمايد:)
(2) خوشا به حال کسی که به ياد معاد و بازگشت باشد، و براى حساب و وارسى (در آن روز) كار كند، و به اندازه روزى خود قناعت نمايد، و از (داده) خدا راضى و خوشنود باشد.
42: امام عليه السلام (درباره مؤمن و منافق) فرموده است:
(1) اگر با اين شمشيرم به بُن بينى مؤمن بزنم كه با من دشمن شود دشمنى نخواهد نمود، و اگر همه (كالاى) دنيا را بر سر منافق بريزم كه مرا (به راستى) دوست دارد دوست نخواهد داشت،
(2) و اين براى آنست كه (در حكم الهى) گذشته و به زبان پيغمبر امى صلى الله عليه و آله جارى گشته كه فرموده: يا على مؤمن با تو دشمن نمى شود و منافق تو را دوست نمى دارد.
43: امام عليه السلام (در نكوهش خودبينى) فرموده است:
(1) سيئه و بدى كه تو را اندوهگين سازد (مانند دروغى كه بگویى و پشيمان شوى كه چرا گفتى) نزد خدا بهتر است از حسنه و خوبى (مانند نماز خواندن يا روزه گرفتن) كه تو را به خودبينى و سرفرازى وادارد (زيرا پشيمانى گناه را برطرف مى نمايد و خودبينى در حسنه گناهى است كه آن را تباه مى گرداند).
44: امام عليه السلام (درباره صفات نيكو) فرموده است:
(1) مقام و مرتبه مرد به اندازه همت او است (پس اگر بلندهمت بود ارجمند و بزرگوار و اگر پست همت باشد خوار و زيردست است) و راستى او به اندازه جوانمردى او است (زيرا جوانمردى سبب می شود كه شخص آنچه شايسته است بجا آورد و از زشتی ها كه يكى از آنها دروغ است دورى گزيند، پس اندازه راستگويى او از جوانمردی اش شناخته می شود) و شجاعت و دليرى او به اندازه حميت و ننگ داشتن او است از كار زشت و ناشايسته (پس هر چه بيشتر كار زشت را ننگ بداند شجاعت و دليرى بيشتر دارد) و عفت و پاكدامنى او به اندازه غيرت او است (پس هر اندازه كه غيرت او يعنى ننگ داشتن از مشاركت با ديگرى در چيزى كه مخصوص به او نيست بيشتر باشد پاكدامن تر است، زيرا غيرتست كه شخص را از پيروى شهوات و كارهاى ناروا باز مى دارد و او را پاكدامن نگاه مى دارد.
45: امام عليه السلام (درباره فيروزى) فرموده است:
(1) فيروزى يافتن به حزم و خوددارى است، و حزم به كار انداختن انديشه است، و انديشه به نگهدارى اسرار و نهانی ها است (پس هر كه سر و نهان خويش فاش كند رأى و انديشه را محافظت نكرده از حزم و دورانديشى خارج گشته و در نتيجه به مقصودش نمى رسد).
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)