سؤال 1: اگر روزه دار در روز ماه رمضان چند بار جماع يا استمناء نمايد، آيا كفاره تكرار مى شود؟ آيا بين جاهل به مفطريت و عالم به آن در حكم فرق است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره مطلقاً تكرار نمى شود، بلى احتياط استحبابى آن است كه كفاره جماع و استمناء تكرار شود.
سؤال 2: آيا تبرّع كفاره از طرف آدم زنده جايز است مثلا دو ماه روزه كفاره براى او تبرعاً بگيرد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ ظاهراً جائز نيست.
سؤال 3: شخص مريضى كه علم وارد روزه ماه رمضان را نمى تواند بگيرد آيا مى تواند كفاره را قبل از ماه رمضان پرداخت نمايد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ ظاهرا مى تواند ولى خلاف احتياط است و چنانچه به عنوان قرض بدهد و بعدا حساب كند بى اشكالتر است.
سؤال 4: كسى كه به خاطر مريض شدن، روزه اش را نگرفته و توان پرداخت كفاره آن را ندارد، بايد چكار كند؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ به مقدار ممكن كفاره كه يك مد طعام است بدهد، و در صورت عدم امكان استغفار نمايد كافى است.
سؤال 5: بنده به مدت پنج ماه روزه قضا دارم و مدت 6 ماه است به علت بيمارى دارو مصرف مى كنم لذا نمى توانم قضاى روزه هايم را بگيرم تكليف بنده چيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه مرضى كه روزه را خورده ايد تا سال بعد دوام داشته باشد; قضاء لازم نيست. فقط براى كفاره هر روز، يك چارك گندم يا نان به فقير بدهيد والا آن هم لازم نيست.
سؤال 6: اگر كسى كه موى زهار او درآمده ولی متوجه بلوغ خود نشود و روزه نگيرد آيا كفاره هم لازم است در صورتى كه چند سال تأخير انداخته؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ در صورتى كه مقصر نباشد كفاره واجب نيست.
سؤال 7: زنى كه در ماه مبارك رمضان حيض شد بعد از آن قضاى روزه را مى گيرد كفاره هم دارد يا خير؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره ندارد.
سؤال 8: در كفاره روزه اطعام مسكين يكجا اگر مشكل باشد به سيد يا به فقير دو مرتبه اطعام جايز است يا نه؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ بلى، جايز است.
سؤال 9: دخترى كه بالغ شده و جاهل به مسئله هست روزه بر او واجب شده بعد از علم به مسئله آيا كفاره هم دارد يا نه؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه مقصر نباشد; كفاره بر او نيست.
سؤال 10: نانى كه براى كفاره به فقير مى دهند بايد خشك باشد يا نان خشك را اگر آب بپاشند و نرم كنند و تا كرده به فقير بدهند اشكال ندارد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ لازم نيست خشك باشد. نهايت اين كه اگر نان تازه و تر است يك مقدار زيادتر از يك مد بدهند.
سؤال 11: كفاره روزه اى كه عمداً خورده شده اگر در بين آن 31 روز اول سفر ضرورى پيش آيد مثلا براى ملاقات پدر يا مادر مريضش به بيمارستان برود و مسافر شده و روزه اش را بخورد آيا بايد از اول بگيرد يا لازم نيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ اگر مريض يا حيض باشد; مانع نيست و لازم نيست از اول گرفته شود ولى سفر مانع است و بايد از اول بگيرد.
سؤال 12: اگر زنى به خاطر مريض بودن نتواند روزه بگيرد و تا رمضان سال آينده مرضش خوب نشود آيا كفاره بر خود زن واجب است يا بايد شوهرش كفاره را بپردازد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره غير عمدى با شوهر است.
سؤال 13: اگر كسى به خاطر مريض بودن نتواند ماه مبارك رمضان را روزه بگيرد و چند ماه بعد از ماه رمضان با همان مرض از دنيا برود آيا دادن كفاره بر ورّاث ميت واجب است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ لازم نيست.
سؤال 14: اگر كسى با اين كه جوان يا نوجوان است به خاطر مرضى كه دارد مثلا مرض صرع نمى تواند روزه بگيرد چند سال است كه مرض مذكور ادامه دارد و معلوم نيست خوب بشود يا نه؟ آيا باز چنين شخصى بايد كفاره بدهد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ بايد روزى يك مدّ طعام كفاره بدهد نه كفاره شصت مسكين.
سؤال 15: بنا به اختلافى كه در ديدن ماه (آخر رمضان) شد; مسئله يوم الشك را نمى دانستم. وظيفه من چيست؟ اگر وظيفه كفاره دادن براى روزه هاى نگرفته باشد با توجه به اين كه 30 روز متوالى نمى توانم روزه بگيرم و درآمدى هم ندارم به 60 فقير طعام بدهم چه كنم؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره لازم نيست.
سؤال 16: اگر شخصى عمداً روزه بخورد، براى قضاى آن چه عملى را بايد انجام دهد تا كفاره آن باشد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ غير از يك روزه قضاء مخير است بين شصت روز روزه متوالى به عنوان كفاره يا اطعام شصت مسكين (يا آزاد كردن يك بنده).
سؤال 17: مقدار كفاره روزه چقدر است؟ آيا حتما بايد به شصت نفر داده شود؟ اگر خانواده فقيرى، نه براى رفع گرسنگى، بلكه براى (مثلا) شفاى بيمار به اين مبلغ احتياج داشته باشند، نمى توان مقدار كفاره را به آنها داد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره افطار غيرجايز، براى هر روزاطعام شصت مسكين است كه به هر كدام يك چارك گندم يا جو يا برنج بدهد و مى تواند نان بدهد، ولى مختصرى زيادتر(مثلا يك كيلو) بدهد بهتر است. و پول دادن كافى نيست.
سؤال 18: بنده به مدت پنج ماه روزه قضا دارم و مدت 6 ماه است به علت بيمارى دارو مصرف مى كنم لذا نمى توانم قضاى روزه هايم را بگيرم تكليف بنده چيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه مرضى كه روزه را خورده ايد تا سال بعد دوام داشته باشد; قضاء لازم نيست. فقط براى كفاره هر روز، يك چارك گندم يا نان به فقير بدهيد و الا آن هم لازم نيست.
سؤال 19: اگر كسى از ابتدا روزه هاى قضاء شده اش را نگرفته باشد. آيا بايد براى روزه هاى سالهاى قبل، هر سال كفاره بدهد، يا فقط يكبار كافى است؟ حكم كفاره روزه قضاء شده در اين مورد چگونه است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ يك كفاره كافى است، و كفاره روزه قرض همان يك مد طعام است.
سؤال 20: در صورتى كه مرد كفاره روزه خود را پرداخت نمى كند، آيا زن مجاز است بدون اجازه همسر از مال خود مرد، كفاره روزه او را پرداخت نمايد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ خير، مجاز نيست، و نيز اگر زن بخواهد از مال خودش تبرعاً كفاره مرد را بدهد، جايز نيست; بلى بعد از مردن مرد كفاره او را از مال خودش بايد داد.
سؤال 21: فردى در دوران جوانى به مدت ده سال بدون هيچ عذرى روزه نگرفته است. كفاره براى هر روز، اطعام 60 فقير مى باشد. حال نامبرده مى خواهد پول كفاره را بپردازد. خواهشمند است در صورت امكان بفرماييد كفاره به چه نحوى محاسبه مى شود و مقدار آن چقدر است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ شما هر روز حساب كنيد شصت فقير اطعام كنيد كه اقل آن نان خالى است كه تقريباً سيصد تومان پول مى شود، نمى توانيد به فقير بدهيد، بايد نان بخريد و به فقير بدهيد. همه را لازم نيست يك دفعه بدهيد به تدريج هم مى توانيد بدهيد; تقريباً هر روز 18 هزار تومان مى شود.
سؤال 22: در مورد قضاى روزه ماه رمضانى كه سال از آن گذشته و كفاره آن داده شده، آيا بايد به تعداد آن روزه هم گرفت؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره، قضا را ساقط نمى كند; به تعداد روزه هائى كه گرفته نشده است بايد قضاء كند.
سؤال 23: آيا كفاره روزه به شيرخوارگاه (فقير) تعلق مى گيرد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ به بزرگان داده شود اولى و موافق احتياط است.
سؤال 24: اگر كسى به واسطه استمناء روزه خود را باطل كند، قضا و كفاره آن چگونه است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ قضاء آن و كفاره اش مانند افطار به ساير محرمات است، يعنى بايد قضاء كند و كفاره آن اطعام 60 مسكين و يا شصت روز روزه گرفتن است.
سؤال 25: در كفاره روزه، آيا مى توان به جاى اطعام شصت فقير پول آن را پرداخت كرد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ خير نمى شود; بايد اطعام كرد يا گندم و جو و... به فقير داد و مى توانيد مهرنان از نانوا بخريد و آن را به فقراء بدهيد كه بروند نان بگيرند.
سؤال 26: اينجانب سى روز كفاره روزه بر ذمه دارم، ولى نه توان گرفتن روزه را دارم و نه قادر به پرداخت نقدى كفاره مى باشم، لطفا مرا راهنمائى فرمائيد.
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ به تدريج كفاره را بپردازيد ولو در مدت طولانى.
سؤال 27: منظور از آزاد كردن بنده در كفاره جمع چيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ مراد عتق رقبه عبد است، ولى چون فعلا عبيد و اماء در عالم يا نيست يا خيلى نادر است، قهراً كفاره جمع در اين زمان به اين نحو يكى از آن سه امر آزاد كردن عبد باشد ساقط است.
سؤال 28: اگر قتل در ماه هاى حرام يا در منطقه حرام صورت پذيرد، آيا روزه اى كه به عنوان كفاره گرفته مى شود نيز بايد در ماه هاى حرام باشد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ در قتل در ماه هاى حرام روزه اى كه به عنوان كفاره گرفته مى شود، بايد در ماه هاى حرام باشد; و اما كفاره در منطقه حرام، اين حكم ثابت نيست.
سؤال 29: آيا مى توانيم كفاره روزه را به قيمت 750 گرم نان دولتى بدهيم؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ خير بايد عين نان يا گندم... باشد; و از حيث وزن هم قدرى بيشتر باشد.
سؤال 30: اگر شخص در قضاى ماه رمضان روزه را نگرفت، و دوباره عذر آمد، آيا كفاره فديه دارد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ بلى، كفاره تأخير دارد.
سؤال 31: اگر كسى در ماه رمضان از حرام روزه اش را خورد مثل زنا و امثال آن، بعضى مى فرمايند بايد كفاره جمع گرفته شود; 60 روز روزه و 60 مسكين طعام دادن، اما «بنده» وجود ندارد، بايد چكار كند؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چون بنده موجود نيست، مى شود به يكى از آن دو; يعنى روزه و اطعام اكتفا نمود.
سؤال 32: اگر مكلف بعضى از ماه رمضان را عمداً روزه نگرفت و تا ماه رمضان بعدى هم قضا نكرد، آيا كفاره جمع دارد يا تأخير؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چون كفاره جمع ممكن نيست، واجب نيست.
سؤال 33: زنى كه در ماه رمضان حامله بوده و تا ماه رمضان بعدى به خاطر شير دادن از گرفتن روزه قضا معذور بوده، آيا كفاره هم بايد پرداخت كند يا خير؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ وجوب كفاره بعيد است ولى موافق احتياط است.
سؤال 34: آيا تبرّع كفاره از حى جايز است يا نه؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ در خصوص صوم جايز نيست، ولى در غير صوم جائز است.
سؤال 35: اگر شخص روزه دار در ماه رمضان استمناء كند، آيا كفاره جمع بر او واجب مى شود يا قضا و كفاره؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ استمناء اگر با دست زنش يا با ملاعبه با او باشد بر او كفاره جمع واجب نيست و اگر با دست خودش باشد، كفاره جمع واجب مى شود.
سؤال 36: اگر كسى عمداً، عملى را انجام دهد كه روزه اش باطل شود، نحوه جبران آن از بابت پرداخت كفاره و قضاى آن چگونه است؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ قضاءآوردن آن عمل بعد از ماه رمضان است. اما كفاره آن چنانچه روزه ماه رمضان باشد و با فعل حلال روزه را باطل كرده است، بين عتق (كه فعلا مورد ندارد) و شصت روز روزه پياپى و اطعام شصت فقير مخير است و اگر با حرام باشد، مانند مال غصبى خوردن يا نوشيدن شراب يا نزديكى با زن (به صورت حرام)، كفاره جمع واجب مى شود.
سؤال 37: براى اينكه روزه باطل شود و كفاره نداشته باشد، چه بايد كرد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ روزه دار اگر بخواهد روزه را باطل كند و فقط قضاء داشته باشد، بايد سفر برود قبل از ظهر كه در اين صورت روزه باطل مى شود و كفاره ندارد.
سؤال 38: شخصى 20 سال قبل در ايام تابستان كار سنگين و زيان آور مى كرده، مثل كوره پز خانه آجرى و روزه گرفتن برايش مشكل ساز بوده، توان و قدرت بدنى نداشته روزه بگيرد و در ضمن صاحب كار مانع بوده و تهديد به اخراج مى كرده است، شخص مذكور روزه اش را خورده، آيا ابطال روزه، و خوردن روزه عمدى محسوب مى شود يا نه؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ اگر روزه گرفتن بر او ضررى يا حرجى بوده، افطار او شرعى بوده و كفاره آن روزه ها كفاره غير عمدى است; و اگر ضررى و حرجى نبوده، كفاره آن ها عمدى است. در هر دو صورت، غير از كفاره دادن بايد قضاى آن روزه ها را كه افطار كرده، انجام دهد. كفاره عمدى براى هر روز اطعام شصت فقير است كه مى توان به دادن نان اكتفا نمود.
سؤال 39: اگر روزه دار عمداً قى كند، كفاره واجب است يا فقط همان يك روز را بايد روزه بگيرد؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ كفاره واجب است.
سؤال 40: دخترانى كه به حد بلوغ رسيده اند ولى چون ضعيف هستند و قدرت بدنى ندارند نمى توانند روزه بگيرند بفرماييد تكليف روزه آنها چيست؟ و آيا بايد كفاره بدهند يا خير؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ با عدم قدرت، كفاره لازم نيست، بعدا قضا نمايند.
سؤال 41: من به خاطر حاملگى و استفراغ شديد طبق دستور دكتر معالج يك ماه روزه نگرفته ام تكليفم چيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ قضاء كنيد، كفاره لازم نيست.
سؤال 42: همسر من دو سال پشت سر هم به دليل آبستن بودن و شير دادن به بچه و فشار خون بالا نتوانست روزه بگيرد، حكم چيست؟
پاسخ آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه تا رمضان بعد نتواند قضاء را بجا آورد قضاء هم ساقط است، فقط براى هر روز يك مد طعام يعنى يك چارك گندم يا جو به فقير بدهد.