عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
دعای چهل و دوم: «دُعَاؤُهُ عِنْدَ خَتْمِهِ الْقُرْآنَ»
- دعاى آن حضرت هنگام ختم قرآن -
 
(وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیهِ السَّلَامُ عِنْدَ خَتْمِ الْقُرْآنِ:)
دعاى چهل و دوم از دعاهاى امام علیه السّلام است هنگام ختم (پس از خواندن همه) قرآن‏
 
(دعاء هنگام خواندن قرآن و ختم آن مستحب است و از ائمّه معصومین ـ علیهم السّلام ـ در این باره روایاتى نقل شده و مشهورترین دعاها هنگام ختم قرآن همین دعاء است):
 
(1) اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَعَنْتَنِی عَلَى خَتْمِ كِتَابِكَ الَّذِی أَنْزَلْتَهُ نُوراً، وَ جَعَلْتَهُ مُهَیمِناً عَلَى كُلِّ كِتَابٍ أَنْزَلْتَهُ، وَ فَضَّلْتَهُ عَلَى كُلِّ حَدِیثٍ قَصَصْتَهُ.
بار خدایا تو مرا بر ختم (خواندن از آغاز تا انجام) كتاب خود یارى نمودى (توفیق دادى) همان كتابى كه آن را نور و روشنایى فرستادى (كه به وسیله آن گمراهى و رستگارى و حلال و حرام آشكار گردیده، اشاره به فرمایش خداى تعالى «سوره نساء، آیه 174»: وَ انْزَلْنا الَیكُمْ نُوراً مُبینًا؛ یعنى و به‌ سوی شما نورى آشكار و تابان «قرآن» فرستادیم) و بر هر كتابی كه (به پیغمبران گذشته) نازل كردى گواه گردانیدى (تا به درستى آن گواهى دهد، اشاره به قول خداى تعالى «سوره مائده، آیه 48»: وَ انْزَلْنا الَیكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِما بَینَ یدَیهِ مِنَ الْكِتابِ وَ مُهَیمِنًا عَلَیهِ‏؛ یعنى ما بر تو كتاب «قرآن شریف» را به حق و راستى فرستادیم كه كتاب‌ هایى را كه در برابر آنست تصدیق نموده و بر «راستى و درستى» آنها گواه است) و بر هر حدیث و سخنى كه فرموده ‏اى برترى داده ‏اى (چون در آن اخبار امّت‌ هاى گذشته و اخبار آینده‏ و آنچه را كه بندگان تا روز قیامت به آن نیازمندند به پاكیزه ‏ترین لفظ در نیكوترین نظم و ترتیب بیان شده است، اشاره به قول خداى تعالى «سوره زمر، آیه 23»: اللَّهُ نَزَّلَ احْسَنَ الْحَدیثِ كِتاباً مُتَشابِهًا؛ یعنى خدا نیكوترین حدیث و سخن را فرستاد كه آن كتابى است كه «آیاتش در كمال فصاحت و اعجاز» شبیه و مانند یكدیگر است).
 
(2) وَ فُرْقَاناً فَرَقْتَ بِهِ بَینَ حَلَالِكَ وَ حَرَامِكَ، وَ قُرْآناً أَعْرَبْتَ بِهِ عَنْ شَرَائِعِ أَحْكَامِكَ وَ كِتَاباً فَصَّلْتَهُ لِعِبَادِكَ تَفْصِیلًا، وَ وَحْیاً أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیكَ مُحَمَّدٍ ـ صَلَوَاتُكَ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ تَنْزِیلًا. 
و آن را فرقان و جدا كننده (بین حق و باطل) گردانیده ‏اى كه به وسیله آن حلال و حرام خود را از هم جدا كرده ‏اى، و قرآن و خوانده شده ‏اى كه به آن راه‌ هاى احكامت را هویدا ساخته ‏اى، و كتاب و نوشته شده ‏اى كه آن را براى بندگانت تفصیل و شرح داده ‏اى (: بعضى در واجبات، محرّمات، مستحبّات، مكروهات و مباحات، و برخى در عقوبات، اخلاق، آداب و مواعظ، و پاره ‏اى در اخبار گذشته و آینده و درباره بهشت و بهشتیان و دوزخ و دوزخیان و مانند آن) و وحی‌ اى كه آن را بر پیغمبرت محمّد ـ رحمت‌ ها و درودهاى تو بر او و بر آل او باد ـ فرو فرستاده ‏اى.
 
(3) وَ جَعَلْتَهُ نُوراً نَهْتَدِی مِنْ ظُلَمِ الضَّلَالَةِ وَ الْجَهَالَةِ بِاتِّبَاعِهِ، وَ شِفَاءً لِمَنْ أَنْصَتَ بِفَهَمِ التَّصْدِیقِ إِلَى اسْتِمَاعِهِ، وَ مِیزَانَ قِسْطٍ لَا یحِیفُ عَنِ الْحَقِّ لِسَانُهُ، وَ نُورَ هُدًى لَا یطْفَأُ عَنِ الشَّاهِدِینَ بُرْهَانُهُ، وَ عَلَمَ نَجَاةٍ لَا یضِلُّ مَنْ أَمَّ قَصْدَ سُنَّتِهِ، وَ لا تَنَالُ أَیدِی الْهَلَكَاتِ مَنْ تَعَلَّقَ بِعُرْوَةِ عِصْمَتِهِ. 
و آن را نور روشنایى گردانیدى كه ما به پیروى از آن از تاریكی‌ هاى گمراهى (شرك، كفر، شك و نفاق) و نادانى (معاصى و شبهات) راه می‌ یابیم، و شفاء و بهبودى (بیماری‌ ها مانند نادانى به حق و نگرویدن به خدا و رسول و دورویى) براى کسی که فهمیدن آن را از روى تصدیق و باور نمودن (نه از روى تكذیب و انكار) خواسته، و براى شنیدنش خاموش گشته، و ترازوى عدل كه زبانه ‏اش (آنچه میان شاهین ترازو است) از حق و درستى بر نمی‌‌ گردد، و نور هدایت و راهنمایی كه حجّت و دلیل آن از گواهان (براى خدا به توحید و یگانگى او و براى انبیاء به تصدیق آنها) خاموش نمی‌ شود (زیرا قرآن بزرگترین برهان و دلیل ایشان است بر آن) و نشانه نجات و رهایى (از بدبختی‌ ها) كه هر كس قصد طریقه و روش آن كند گمراه نمی‌ گردد، و به هر كه خود را به دستاویز عصمت و نگهدارى آن بیاویزد مهالك و تباهی‌ ها (بدبختی‌ ها و گرفتاری‌ هاى دنیا و آخرت) دست نیابد.
 
(4) اللَّهُمَّ فَإِذْ أَفَدْتَنَا الْمَعُونَةَ عَلَى تِلَاوَتِهِ، وَ سَهَّلْتَ جَوَاسِی أَلْسِنَتِنَا بِحُسْنِ عِبَارَتِهِ، فَاجْعَلْنَا مِمَّنْ یرْعَاهُ حَقَّ رِعَایتِهِ، وَ یدِینُ لَكَ بِاعْتِقَادِ التَّسْلِیمِ لِمُحْكَمِ آیاتِهِ، وَ یفْزَعُ إِلَى الْإِقْرَارِ بِمُتَشَابِهِهِ، وَ مُوضَحَاتِ بَینَاتِهِ. 
بار خدایا چون ما را بر خواندن قرآن كمك عطا كردى، و سختى (فصیح نبودن) زبان‌ هاى ما را به نیكویى عبارت و بیان آن آسان گردانیدى، پس ما را از كسانى قرار ده كه آن را چنان‌ كه شایسته حفظ و نگهدارى آنست نگاه می‌‌ دارند (به دستور‌هاى آن عمل می‌‌ كنند) و تو را اطاعت می‌‌ نمایند به اعتقاد و باور داشتن تسلیم و گردن نهادن در برابر آیات محكمه آن (آیاتی كه معنى آن بى‌ احتمال آشكار است) و به اعتراف به متشابه (آیاتی كه معنى آن آشكار نیست) و دلیل‌ هاى روشن آن پناه می‌ برند (ایمان می‌ آورند).
 
(5) اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِیكَ مُحَمَّدٍ ـ صَلَّى اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ مُجْمَلًا، وَ أَلْهَمْتَهُ عِلْمَ عَجَائِبِهِ مُكَمَّلًا، وَ وَرَّثْتَنَا عِلْمَهُ مُفَسَّراً، وَ فَضَّلْتَنَا عَلَى مَنْ جَهِلَ عِلْمَهُ، وَ قَوَّیتَنَا عَلَیهِ لِتَرْفَعَنَا فَوْقَ مَنْ لَمْ یطِقْ حَمْلَهُ. 
بار خدایا تو قرآن را بر پیغمبرت محمّد ـ خدا بر او و آل او درود فرست ـ به طور اجمال (بى‏ تفصیل و شرح) فرستادى، و دانش به شگفتی‌ ها (رازها)ى آن را به‌ طور كامل به آن حضرت الهام نمودى، و علم و دانش به آن را با تفسیر و توضیح به ما (آل محمّد علیهم السّلام) میراث دادى (انتقال نمودى) و ما را بر كسى (همه امّت) كه به علم آن نادان است برترى بخشیدى، و بر (فهم ظاهر و باطن و اطّلاع به اسرار و عجائب و اصطلاح و عمل به مقتضاى) آن توانایی دادى تا بر کسی که طاقت زیر بار رفتن آن را نداشت (نمی‌ توانست معنى آن را دریابد) شرافت و بزرگى دهى (سید جلیل علىّ ابن طاووس ـ رحمه الله ـ فرموده: شایسته است فرمایش امام علیه السّلام: و ورّثتنا علمه و فضّلتنا؛ و مانند آن به الفاظى كه مناسب حال خواننده دعاء است عوض شود، مرحوم سید علیخان در شرح صحیفه پس از نقل كلام سید فرموده: شایسته ‏تر عوض كردن ضمیر است و بس، پس گفته می‌ شود: و ورّثت اوصیاءه علمه مفسّرا، و فضّلتهم على من جهل علمه، و قوّیتهم علیه لترفعهم فوق).
 
(6) اللَّهُمَّ فَكَمَا جَعَلْتَ قُلُوبَنَا لَهُ حَمَلَةً، وَ عَرَّفْتَنَا بِرَحْمَتِكَ شَرَفَهُ وَ فَضْلَهُ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ الْخَطِیبِ بِهِ، وَ عَلَى آلِهِ الْخُزَّانِ لَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ یعْتَرِفُ بِأَنَّهُ مِنْ عِنْدِكَ حَتَّى لَا یعَارِضَنَا الشَّكُّ فِی تَصْدِیقِهِ، وَ لَا یخْتَلِجَنَا الزَّیغُ عَنْ قَصْدِ طَرِیقِهِ. 
بار خدایا همچنان‌ كه دل‌ هاى ما را نگاه‌ دارندگان قرآن قرار دادى، و به رحمت خود بزرگى و برترى آن را به ما شناساندى، پس بر محمّد كه به آن خطبه خواند و (مردم را) پند داد، و بر آل او گنجینه ‏داران (نگهداران) آن درود فرست، و ما را از كسانى قرار ده كه اعتراف دارند آن از جانب تو است تا در تصدیق و باور نمودن آن شك و دو دلى به ما روى نیاورد، و لغزشى ما را از راه راستش باز نداشته و جدا نسازد.
 
(7) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْنَا مِمَّنْ یعْتَصِمُ بِحَبْلِهِ، وَ یأْوِی مِنَ الْمُتَشَابِهَاتِ إِلَى حِرْزِ مَعْقِلِهِ، وَ یسْكُنُ فِی ظِلِّ جَنَاحِهِ، وَ یهْتَدِی بِضَوْءِ صَبَاحِهِ، وَ یقْتَدِی بِتَبَلُّجِ أَسْفَارِهِ، وَ یسْتَصْبِحُ بِمِصْبَاحِهِ، وَ لَا یلْتَمِسُ الْهُدَى فِی غَیرِهِ.
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و ما را از كسانى قرار ده كه به ریسمان (یا عهد و پیمان) قرآن چنگ می‌ زنند، و از چیزهایی كه مانند یكدیگرند و به هم اشتباه می‌ شوند (كه حق در آنها از باطل شناخته نگردد) به پناهگاه محكم و استوارش پناه می‌ برند، و در سایه بال (حمایت و نگهدارى) آن آرام گیرند، و به روشنى بامدادش راه می‌ یابند، چنان‌ كه به روشنى صبح چیزهاى پوشیده به تاریكى شب آشكار می‌ شود همچنین از راهنمایی قرآن به حقایق پنهان شده‏ در تاریكى جهل و نادانى دست می‌ یابند) و به درخشیدن روشنایى آن اقتدا می‌ كنند (از احكام و دستورهاى آن پیروى می‌ نمایند) و از چراغ آن چراغ می‌ افروزند (به وسیله آن به حقایق و علوم پى می‌ برند) و هدایت و رستگارى را در غیر آن (به گمان اینكه حق و درست آنست) نمی‌ طلبند (زیرا طلب هدایت در غیر قرآن كفر و گمراهى است، رسول خدا ـ صلّى الله علیه و آله ـ فرموده: کسی که هدایت را در غیر قرآن بطلبد خداوند او را گمراه گرداند).
 
(8) اللَّهُمَّ وَ كَمَا نَصَبْتَ بِهِ مُحَمَّداً عَلَماً لِلدَّلَالَةِ عَلَیكَ، وَ أَنْهَجْتَ بِآلِهِ سُبُلَ الرِّضَا إِلَیكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ وَسِیلَةً لَنَا إِلَى أَشْرَفِ مَنَازِلِ الْكَرَامَةِ، وَ سُلَّماً نَعْرُجُ فِیهِ إِلَى مَحَلِّ السَّلَامَةِ، وَ سَبَباً نُجْزَى بِهِ النَّجَاةَ فِی عَرْصَةِ الْقِیامَةِ، وَ ذَرِیعَةً نَقْدَمُ بِهَا عَلَى نَعِیمِ دَارِ الْمُقَامَةِ. 
بار خدایا و همچنان‌ كه به وسیله قرآن (كه بزرگترین معجزات است) محمّد (صلّى الله علیه و آله) را براى دلالت و راهنمایی بر (شناسایى و بى‏ همتایى) خویش نشانه برپا داشتى، و به آل او (اوصیاء آن حضرت) راه‌ هاى رضا و خوشنودى به سوى خود را آشكار ساختى، پس بر محمّد و آل او درود فرست، و قرآن را براى ما دستاویز رسیدن به گرامی‌ ترین منزل‌ هاى ارجمند قرار ده، و نردبانی كه براى رسیدن به جایگاه سلامت و بى‏ گزند (بهشت) بر آن بالا رویم، و سببى كه به آن رهایی (از عذاب و كیفر) در عرصه و فراخى قیامت را پاداش یابیم، و وسیله ‏اى كه به آن بر نعمت فراوان سراى اقامت و ماندن (بهشت) در آییم.
 
(9) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ احْطُطْ بِالْقُرْآنِ عَنَّا ثِقْلَ الْأَوْزَارِ، وَ هَبْ لَنَا حُسْنَ شَمَائِلِ الْأَبْرَارِ، وَ اقْفُ بِنَا آثَارَ الَّذِینَ قَامُوا لَكَ بِهِ آنَاءَ اللَّیلِ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ حَتَّى تُطَهِّرَنَا مِنْ كُلِّ دَنَسٍ بِتَطْهِیرِهِ، وَ تَقْفُوَ بِنَا آثَارَ الَّذِینَ اسْتَضَاءُوا بِنُورِهِ، وَ لَمْ یلْهِهِمُ الْأَمَلُ عَنِ الْعَمَلِ فَیقْطَعَهُمْ بِخُدَعِ غُرُورِهِ. 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و به وسیله قرآن بار سنگین گناهان را از ما بیانداز، و خوهاى نیكوى نیكوكاران را به ما ببخش، و ما را پیرو نشانه ‏ها (راه‌ ها)ى كسانى بگردان كه در ساعات شب و بامداد و شام قرآن را براى تو به پا داشتند (در خواندن و عمل به آن كوشش می‌ نمودند) تا به سبب پاك كردن (رفتار طبق اوامر و نواهى و سایر دستورهاى) آن ما را از هر چركى (گناهان) پاك نمایی (بیامرزى) و پیرو نشانه‏ هاى كسانى گردانى كه به روشنایى (راهنمایی) قرآن روشنى (راه رستگارى) جستند، و آرزو(ى طول عمر و جمع مال و مانند آن) آنها را از كار (بندگى) باز نداشته كه به فریب‌ ها (جور وا جورها)ى فریبش آنان را فرا گرفته تباه (بدبخت) گرداند.
 
(10) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلِ الْقُرْآنَ لَنَا فِی ظُلَمِ اللَّیالِی مُونِساً، وَ مِنْ نَزَغَاتِ الشَّیطَانِ وَ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ حَارِساً، وَ لِأَقْدَامِنَا عَنْ نَقْلِهَا إِلَى الْمَعَاصِی حَابِساً، وَ لِأَلْسِنَتِنَا عَنِ الْخَوْضِ فِی الْبَاطِلِ مِنْ غَیرِ مَا آفَةٍ مُخْرِساً، وَ لِجَوَارِحِنَا عَنِ اقْتِرَافِ الْآثَامِ زَاجِراً، وَ لِمَا طَوَتِ الْغَفْلَةُ عَنَّا مِنْ تَصَفُّحِ الِاعْتِبَارِ نَاشِراً، حَتَّى تُوصِلَ إِلَى قُلُوبِنَا فَهْمَ عَجَائِبِهِ، وَ زَوَاجِرَ أَمْثَالِهِ الَّتِی ضَعُفَتِ الْجِبَالُ الرَّوَاسِی عَلَى صَلَابَتِهَا عَنِ احْتِمَالِهِ. 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و قرآن را براى ما در تاریكی‌ هاى شب (كه در آن وحشت و ترس پیش آید) مونس و آشنا، و از تباهكاری‌ هاى شیطان (برانگیختن او انسان را بر آنچه سزاوار نیست) و از در دل گذراندن اندیشه‏ هاى بد حافظ و نگاهدارنده، و براى گام‌ هاى ما از بردنشان ما را به‌ سوی گناهان، باز دارنده، و براى زبان‌ هامان از فرو رفتن در باطل و نادرستى (دروغ، بیهوده و بی‌ جا سخن گفتن) بى آنكه از مرض و بیمارى باشد گنگ كننده، و براى انداممان از بجا آوردن گناهان منع كننده، و براى تأمّل و اندیشه در عبرت و پند گرفتن (از گرفتاران به اعمال و كردار خویش) كه غفلت و فراموشى ما آن را در هم پیچیده گشاینده گردان تا فهم و دانستن شگفتی‌ ها (علوم و مواعظ و حكم) و مثل‌ ها و داستان‌ هاى منع كننده (از گناهان) آن را، كه كوه‌ هاى استوار با سختى آنها از زیر بار رفتن آن ناتوانند، به دل‌ هاى ما برسانى (اشاره به فرمایش خداى تعالى «سوره حشر، آیه 21»: لَوْ انْزَلْنا هذَا الْقُرْانَ عَلى‏ جَبَلٍ لَرَایتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْیةِ اللهِ وَ تِلْكَ الأمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَفَكَّرُونَ‏؛ یعنى اگر این قرآن را بر كوهى می‌ فرستادیم می‌ دیدى كه كوه «با بزرگى و سختى» از ترس خدا فروتن و شكافته و از هم ریخته می‌ گشت، و این مثل‌ ها را براى مردم می‌ زنیم امیدوار باش كه ایشان تفكّر و اندیشه نمایند «در این بیان توبیخ و سرزنش است بر سخت‌ دلى انسان و فروتنى نكردن او هنگام خواندن قرآن و اندیشه نكردنش براى آنچه در آنست»).
 
(11) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَدِمْ بِالْقُرْآنِ صَلَاحَ ظَاهِرِنَا، وَ احْجُبْ بِهِ خَطَرَاتِ الْوَسَاوِسِ عَنْ صِحَّةِ ضَمَائِرِنَا، وَ اغْسِلْ بِهِ دَرَنَ قُلُوبِنَا وَ عَلَائِقَ أَوْزَارِنَا، وَ اجْمَعْ بِهِ مُنْتَشَرَ أُمُورِنَا، وَ أَرْوِ بِهِ فِی مَوْقِفِ الْعَرْضِ عَلَیكَ ظَمَأَ هَوَاجِرِنَا، وَ اكْسُنَا بِهِ حُلَلَ الْأَمَانِ یوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ فِی نُشُورِنَا. 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و به وسیله قرآن خیر و نیكى و آراستگى برون ما را ثابت و پا برجا گردان، و در دل گذراندن اندیشه‏ هاى بد را از سلامتى درون‌ هاى ما باز دار، و چركى دل‌ هامان (غفلت، نادانى، سختى و مانند آنها) و علاقه ‏ها و وابستگى گناهانمان را بشوى (از میان ببر) و كارهاى پراكنده شده ما را فراهم آور، و در جاى صف بستن و به یك رشته در آمدن در پیشگاهت (روز رستاخیز) تشنگى ما را در جاهاى بسیار گرم سیراب نما، و در روز ترس بزرگ (روز قیامت) هنگام زنده شدنمان ما را به جامه ‏هاى امان و زنهار (از آتش دوزخ) بپوشان.
 
(12) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْبُرْ بِالْقُرْآنِ خَلَّتَنَا مِنْ عَدَمِ الْإِمْلَاقِ، وَ سُقْ إِلَینَا بِهِ رَغَدَ الْعَیشِ وَ خِصْبَ سَعَةِ الْأَرْزَاقِ، وَ جَنِّبْنَا بِهِ الضَّرَائِبَ الْمَذْمُومَةَ وَ مَدَانِی الْأَخْلَاقِ، وَ اعْصِمْنَا بِهِ مِنْ هُوَّةِ الْكُفْرِ وَ دَوَاعِی النِّفَاقِ حَتَّى یكُونَ لَنَا فِی الْقِیامَةِ إِلَى رِضْوَانِكَ وَ جِنَانِكَ قَائِداً، وَ لَنَا فِی الدُّنْیا عَنْ سُخْطِكَ وَ تَعَدِّی حُدُودِكَ ذَائِداً، وَ لِمَا عِنْدَكَ بِتَحْلِیلِ حَلَالِهِ وَ تَحْرِیمِ حَرَامِهِ شَاهِداً. 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و به وسیله قرآن فقر و بى ‏چیزى ما را به نداشتن احتیاج و نیازمندى اصلاح فرما، و گشایش زندگانى و بسیارى فراخى روزی‌ ها را به‌ سوی ما روان گردان، و ما را از خوهاى نكوهیده و اخلاق پست دور نما، و از درّه گود كفر و چیزهایى كه نفاق و دو رویى را پیش آورد نگاهدار، تا در روز رستاخیز قرآن ما را به‌ سوی خوشنودى و بهشت تو كشاننده، و در دنیا از خشم (دورى رحمت) تو و تجاوز و گذشتن از احكام تو باز دارنده، و براى آنچه در حكم تو است به حلال دانستن حلال آن و حرام شمردن حرام آن گواهى دهنده باشد.
 
(13) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَوِّنْ بِالْقُرْآنِ عِنْدَ الْمَوْتِ عَلَى أَنْفُسِنَا كَرْبَ السِّیاقِ، وَ جَهْدَ الْأَنِینِ، وَ تَرَادُفَ الْحَشَارِجِ إِذَا بَلَغَتِ النُّفُوسُ‏ التَّراقِی، وَ قِیلَ مَنْ راقٍ‏ وَ تَجَلَّى مَلَكُ الْمَوْتِ لِقَبْضِهَا مِنْ حُجُبِ الْغُیوبِ، وَ رَمَاهَا عَنْ قَوْسِ الْمَنَایا بِأَسْهُمِ وَحْشَةِ الْفِرَاقِ، وَ دَافَ لَهَا مِنْ ذُعَافِ الْمَوْتِ كَأْساً مَسْمُومَةَ الْمَذَاقِ، وَ دَنَا مِنَّا إِلَى الْآخِرَةِ رَحِیلٌ وَ انْطِلَاقٌ، وَ صَارَتِ الْأَعْمَالُ قَلَائِدَ فِی الْأَعْنَاقِ، وَ كَانَتِ الْقُبُورُ هِی الْمَأْوَى إِلَى مِیقَاتِ یوْمِ التَّلَاقِ 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و به وسیله قرآن هنگام (رسیدن) مرگ اندوه جان كندن و سختى ناله كردن و پی‌ در پی بودن ناله ‏هاى وقت جان كندن (یا پی‌ در پی بودن غرغره ‏ها و به شمار افتادن نفس‌ هاى در وقت جان سپردن) را بر ما آسان فرما آنگاه كه جان‌ ها به چنبرهاى گردن رسد (گفته ‏اند: از لطف و توفیق خداوند متعال است به بندگان كه فرشته مرگ را در گرفتن جان‌ ها امر فرموده از انگشت ‏هاى پا شروع نماید آنگاه تدریجا و كم كم به بالا آید تا به سینه و گلو رسد براى اینكه بنده در این مدّت بتواند از روى دل به خدا رو آورد و وصیت و توبه نماید پیش از آنكه عالم دیگر را به چشم ببیند و روحش از بدن بیرون شود كه از این راه امید به نیكویى پایان كار او می‌ باشد) و گفته شود كیست افسونگر؟ (یاران و خویشان محتضر و مرگ رسیده گویند: كیست دعا خواند كه این بیمار بهبودى یابد؟ یا كیست‏ كه بتواند این انسان را كه نزدیك مردن است به افسون بهبودى دهد؟ كسى نیست و نمی‌ تواند! یا برخى از فرشتگان گویند: كدام یك از شما فرشتگان روح این محتضر را بالا می‌ برید، فرشتگان رحمت یا فرشتگان عذاب؟ این جمله از دعا اقتباس از قول خدای تعالى است «سوره قيامة، آیه 26»: كَلاَّ اذا بَلَغَتِ التَّراقِىَ «27» وَ قیلَ مَنْ راقٍ؛‏ یعنى چنین نیست «كه دنیا خواهان دل بر دنیا توانند نهاد و از آخرت غفلت نمایند» چون جانشان به چنبر گردن رسد و گفته شود: كیست افسونگر «به دعاء یا طبیب و بهبودى دهنده به دواء») و فرشته مرگ براى گرفتن آن جان‌ ها از پرده‏‌ هاى پنهانی‌ ها(ى از عقل و علم بشر) آشكار گردد، و آنها را به تیرهاى ترس فراق و جدایى (از دنیا) از كمان مرگ‌ ها بزند، و براى آن جان‌ ها جامى را كه زهر آلوده است چشیدن از آن از زهر مرگ آمیخته سازد، و كوچ كردن و روان شدن ما (از دنیا) به‌ سوی آخرت نزدیك شود، و اعمال و كردارها (مانند) گردن بندهاى در گردن‌ ها گردد (اشاره به قول خدای تعالى «سوره إسراء، آیه 13»: وَ كُلَّ انْسانٍ الْزَمْناهُ طائِرَهُ فی‏ عُنُقِه‏؛ یعنى و عمل هر انسانى را «هر كه باشد» در گردن او واجب و لازم گردانیدیم «عملش با او است و مانند گردن بند هرگز از او جدا نمی‌ شود») و تا وعده‏ گاه روز به هم رسیدن (روز قیامت كه جان‌ ها با بدن‌ ها، یا اهل آسمان با اهل زمین، یا ستمگر با ستم كشیده یا غیر آنها كه خدا می‌ داند به هم رسند) گورها آرامگاه باشد.
 
(14) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ بَارِكْ لَنَا فِی حُلُولِ دَارِ الْبِلَى، وَ طُولِ الْمُقَامَةِ بَینَ أَطْبَاقِ الثَّرَى، وَ اجْعَلِ الْقُبُورَ بَعْدَ فِرَاقِ الدُّنْیا خَیرَ مَنَازِلِنَا، وَ افْسَحْ لَنَا بِرَحْمَتِكَ فِی ضِیقِ مَلَاحِدِنَا، وَ لَا تَفْضَحْنَا فِی حَاضِرِی الْقِیامَةِ بِمُوبِقَاتِ آثَامِنَا. 
بار خدایا بر محمّد و آل او درود فرست، و فرود آمدن به خانه كهنه (از هم ریخته: قبر) و بسیار ماندن در میان طبقه ‏هاى خاك را براى ما مبارك و نیكو ساز، و قبرها را پس از مفارقت و جدایى از دنیا براى ما (تا رسیدن به بهشت) بهترین منزل‌ ها قرار ده (رسول خدا ـ صلّى الله علیه و آله ـ فرموده: قبر نخست منزل از منزل‌ هاى آخرت است اگر كسى از آن نجات و رهایی یافت پس از آن آسان‌ تر از آنست، و اگر نجات نیافت پس از آن سخت‌ تر از آنست) و تنگى لحدهامان (شكافتگی‌ هاى قبر) را به وسیله رحمت و مهربانیت گشاده گردان، و ما را در میان گروه بسیارى كه در قیامت حاضر می‌ شوند به گناه‌ هاى تباه سازنده‏ مان رسوا مكن.
 
(15) وَ ارْحَمْ بِالْقُرْآنِ فِی مَوْقِفِ الْعَرْضِ عَلَیكَ ذُلَّ مَقَامِنَا، وَ ثَبِّتْ بِهِ عِنْدَ اضْطِرَابِ جِسْرِ جَهَنَّمَ یوْمَ الْمَجَازِ عَلَیهَا زَلَلَ أَقْدَامِنَا، وَ نَوِّرْ بِهِ قَبْلَ الْبَعْثِ سُدَفَ قُبُورِنَا، وَ نَجِّنَا بِهِ مِنْ كُلِّ كَرْبٍ یوْمَ الْقِیامَةِ وَ شَدَائِدِ أَهْوَالِ یوْمِ الطَّامَّةِ 
و به وسیله قرآن در جاى صف بستن و به یك رشته در آمدن در برابر تو بر خوارى مقام و مرتبه ما رحم فرما، و هنگام لرزیدن پل دوزخ در روز گذشتن از آن لغزش گام‌ هاى ما را ثابت و پا برجا بدار (اخبار بسیار از ائمّه معصومین ـ علیهم السّلام ـ رسیده: روز قیامت پلى بر روى دوزخ كشیده می‌ شود كه اوّل آن موقف و جاى ایستادن براى حساب و وارسى است و آخر آن بر در بهشت است، هر كه خدا را اطاعت كرده از آن می‌ گذرد و به بهشت می‌ رود و هر كه او را معصیت نموده از دو سمت آن به آتش می‌ افتد، و در وصف آن رسیده: كه از مو باریك‌ تر و از شمشیر برنده ‏تر است، و مؤمن مانند برق تندرو از آن می‌ گذرد، و در بعض اخبار رسیده: صراط و پل دوزخ می‌ لرزد و اهلش را می‌ لرزاند به طوری كه مفاصل و پیوندهاى اندام ایشان بهم زده می‌ شود، و مردم مانند مورچه‏ هاى ریز در آتش می‌ افتند، و جز كسى را كه خدا رحم می‌ كند از آن رهایی نمی‌ یابند) و پیش از بر انگیختن (زنده شدن در قیامت) تاریكى قبرهاى ما را روشن فرما، و ما را روز رستاخیز از هر اندوهى و از ترس‌ هاى سخت روز قیامت (كه مصیبت و سختى آن بالاترین مصائب و سختی‌ ها است) نجات ده.
 
(16) وَ بَیضْ وُجُوهَنَا یوْمَ تَسْوَدُّ وُجُوهُ الظَّلَمَةِ فِی یوْمِ الْحَسْرَةِ وَ النَّدَامَةِ، وَ اجْعَلْ لَنَا فِی صُدُورِ الْمُؤْمِنِینَ وُدّاً، وَ لَا تَجْعَلِ الْحَیاةَ عَلَینَا نَكَداً. 
و روهاى ما را سفید (شادمانمان) گردان روزی كه روهاى ستمگران سیاه می‌ شود (افسرده می‌ گردند) در روز افسوس و پشیمانى (گمراهان، اشاره به قول خداى تعالى «سوره مریم، آیه 39»: وَ انْذِرْهُمْ یوْمَ الْحَسْرَةِ؛ یعنى ایشان را از روز پشیمانى «روز قیامت» بترسان) و براى ما در دل‌ هاى اهل ایمان محبّت و دوستى قرار ده (اشاره به قول خداى تعالى «سوره مریم، آیه 96»: انَّ الَّذینَ امَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً؛ یعنى همانا آنان كه ایمان آوردند و كارهاى‏ شایسته انجام دادند به زودى خداوند بخشاینده براى ایشان «در دل‌ هاى مؤمنین» محبّت و دوستى قرار می‌ دهد «چنان‌ كه در دل‌ هاى دشمنانشان رعب و ترس می‌ افكند») و زندگى را بر ما سخت و دشوار مگردان.
 
(17) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ وَ رَسُولِكَ كَمَا بَلَّغَ رِسَالَتَكَ، وَ صَدَعَ بِأَمْرِكَ، وَ نَصَحَ لِعِبَادِكَ.
بار خدایا بر محمّد (صلّى الله علیه و آله) بنده و فرستاده خود درود فرست، همچنان‌ كه پیام تو را رسانید، و فرمانت را به صداى بلند و آشكارا بیان كرد (اشاره به قول خداى تعالى «سوره حجر، آیه 94»: فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ اعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكینَ‏؛ یعنى پس به صداى بلند و آشكارا آنچه را كه به آن مأمورى برسان و از كفّار رو بگردان) و بندگانت را پند داد (كه به راه حق در آیند).
 
(18) اللَّهُمَّ اجْعَلْ نَبِینَا ـ صَلَوَاتُكَ عَلَیهِ وَ عَلَى آلِهِ ـ یوْمَ الْقِیامَةِ أَقْرَبَ الْنَّبِیینَ مِنْكَ مَجْلِساً، وَ أَمْكَنَهُمْ مِنْكَ شَفَاعَةً، وَ أَجَلَّهُمْ عِنْدَكَ قَدْراً، وَ أَوْجَهَهُمْ عِنْدَكَ جَاهاً. 
بار خدایا پیغمبر ما را ـ درودهاى تو بر او و بر آل او باد ـ روز رستاخیز از جهت مرتبه و مقام نزدیك‌ ترین پیغمبران به خود، و از جهت شفاعت و میانجیگرى (از گناهكاران امّت) برترین ایشان، و از جهت قدر و منزلت بزرگترین آنها، و از جهت جاه و جلال آبرومندترین آنان نزد خود قرار ده.
 
(19) اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ شَرِّفْ بُنْیانَهُ، وَ عَظِّمْ بُرْهَانَهُ، وَ ثَقِّلْ مِیزَانَهُ، وَ تَقَبَّلْ شَفَاعَتَهُ، وَ قَرِّبْ وَسِیلَتَهُ، وَ بَیضْ وَجْهَهُ، وَ أَتِمَّ نُورَهُ، وَ ارْفَعْ دَرَجَتَهُ 
بار خدایا بر محمّد و آل محمّد درود فرست، و بناء و ساختمان او را بلند كن (دین مقدّسش را بر همه ادیان برترى ده) و دلیل او (قرآن كریم) را بزرگ گردان (بر همه آشكار ساز) و ترازوى (حسنات) او را سنگین نما، و شفاعتش را (درباره گنهكاران) بپذیر، و منزلتش را (نزد خود) نزدیك، و رو سفیدش (شادمانش) فرما، و نورش را كامل (و دینش را در همه جاى جهان منتشر) ساز، و درجه و مرتبه ‏اش را بالا بر.
 
(20) وَ أَحْینَا عَلَى سُنَّتِهِ، وَ تَوَفَّنَا عَلَى مِلَّتِهِ وَ خُذْ بِنَا مِنْهَاجَهُ، وَ اسْلُكْ بِنَا سَبِیلَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ طَاعَتِهِ، وَ احْشُرْنَا فِی زُمْرَتِهِ، وَ أَوْرِدْنَا حَوْضَهُ، وَ اسْقِنَا بِكَأْسِهِ 
و ما را بر طریقه و روش او زنده بدار، و بر دین او بمیران، و در راه آشكارش سیر ده، و به راه و طریقه ‏اش ببر، و از فرمانبران او قرار ده، و در گروه او گرد آور، و به حوض او (نهرى كه خداى تعالى در بهشت به آن حضرت عطا فرموده و برگزیدگان امّت روز قیامت در آن وارد می‌ شوند) وارد ساز، و از جام آن حوض سیراب گردان.
 
(21) وَ صَلِّ اللَّهُمَّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، صَلَاةً تُبَلِّغُهُ بِهَا أَفْضَلَ مَا یأْمُلُ مِنْ خَیرِكَ وَ فَضْلِكَ وَ كَرَامَتِكَ، إِنَّكَ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ، وَ فَضْلٍ كَرِیمٍ. 
و درود فرست ـ بار خدایا ـ بر محمّد و آل او درودى كه به وسیله آن او را به بهترین نیكى و بخشش و بزرگواریت كه امیدوار است برسانى، زیرا تو داراى رحمت گشاده و بخشش بزرگى (كه فنا و نیستى و كم شدن در آن راه ندارد).
 
(22) اللَّهُمَّ اجْزِهِ بِمَا بَلَّغَ مِنْ رِسَالاتِكَ، وَ أَدَّى مِنْ آیاتِكَ، وَ نَصَحَ لِعِبَادِكَ، وَ جَاهَدَ فِی سَبِیلِكَ، أَفْضَلَ مَا جَزَیتَ أَحَداً مِنْ مَلَائِكَتِكَ الْمُقَرَّبِینَ، وَ أَنْبِیائِكَ الْمُرْسَلِینَ الْمُصْطَفَینَ، وَ السَّلَامُ عَلَیهِ وَ عَلَى آلِهِ الطَّیبِینَ الطَّاهِرِینَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ.
بار خدایا او را در برابر اینكه پیغام‌ هاى تو را رسانید، و آیات (قرآن مجید، یا نشانه ‏هاى پروردگارى و یگانگى) تو را اداء نمود (مردم را به آن راهنمایی كرد) و بندگانت را پند و اندرز داد، و در راه تو (به دست و زبان) كوشش و كارزار كرد پاداش ده، به بهترین پاداشى كه به یكى از فرشتگانی كه از خواص و نزدیكان درگاه تو هستند، و پیغمبران فرستاده شده برگزیده خود داده ‏اى، و درود و مهربانى و نیكی‌ هاى بسیار خدا بر او و بر آل او كه (از چركى جهل و نادانى) پاكیزه و (به علم و ایمان آراسته و از پلیدى میلاد و آلودگى معاصى و فساد) پاك اند.
 
ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (فیض الاسلام)
موارد مرتبط دعای اول: ستایش نمودن خدای عزوجل دعای دوم: درود بر محمد و آل او دعای سوم: درود بر حمله (نگاه دارندگان) عرش دعای چهارم: درود بر كساني كه به پيغمبران ايمان آورده ‏اند دعای پنجم: دعاى آن حضرت براى خود و نزديكانش دعای ششم: دعاى آن حضرت هنگام بامداد و شام دعای هفتم: دعاى آن حضرت در مهمّات و سختي ها دعای هشتم: دعاى آن حضرت در پناه بردن به خدا دعای نهم: دعاى آن حضرت در آرزو داشتن به آمرزش دعای دهم: دعاى آن حضرت در التجاء به خداى تعالى