عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
دعای سی و سوم: «دُعَاؤُهُ فِی الِاسْتِخَارَةِ»
- دعاى آن حضرت در درخواست خير و نيكى -
 
(وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیهِ السَّلَامُ فِی الِاسْتِخَارَةِ:)
دعاى سى و سوم از دعاهاى امام علیه السّلام است در استخاره و درخواست خیر و نیكى‏
 
(در كارها از خداى تعالى، استخاره نزد سنّى و شیعه مستحب و اخبار بسیار درباره آن رسیده است، از آن جمله حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده: دو ركعت نماز بجا آور و از خدا طلب خیر كن، سوگند به خدا مسلمانی كه از خدا طلب خیر كند قطعاً خدا براى او خیر و نیكى قرار می‌ دهد، و هم از آن حضرت ـ علیه السّلام ـ رسیده: خداى عزّ و جل فرموده: از شقاوت و بدبختى بنده من است كه كارها را انجام دهد و از من درخواست خیر ننماید، و هم آن حضرت ـ علیه السّلام ـ فرموده: هر گاه استخاره نمودم باكى ندارم كه «كار من» به هر یك از دو طرف واقع شود «چون اگر به طرف خیر هم واقع نگردد قطعا در پایان كار خیر خواهد بود» و پدرم استخاره را به من می‌ آموخت، چنان‌ كه سوره ‏اى از قرآن را می‌ آموخت، و هم آن حضرت ـ علیه السّلام ـ فرموده:
 
هر كه در كارى بى استخاره وارد شود و سپس گرفتار گردد اجر و پاداشى نخواهد برد، و حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ فرموده: هنگامی كه پیغمبر ـ صلّى الله علیه و آله ـ مرا والى و حاكم یمن گردانید، در حالی كه به من وصیت و سفارش می‌ نمود فرمود: یا على کسی که استخاره كند سرگردان نمی‌‌ شود، و کسی که مشورت نماید پشیمان نگردد. شیخ مفید ـ علیه الرّحمة ـ فرموده:
 
شایسته نیست کسی که از خداى تعالى استخاره می‌‌ نماید در چیزى باشد كه او را از آن نهى كرده یا در بجا آوردن واجبى باشد، استخاره در امر مباح و چیزى است كه روا باشد مانند رفتن به یكى از دو مجلس‏ كه جمع بین هر دو ممكن نباشد. از جمله آداب کسی که استخاره می‌ كند آنست كه ظاهر و باطن یعنى آشكار و نهان او پاك و پاكیزه باشد: ظاهر او از بول و غایط و جنابت، و باطن او از شك و دودلى. حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده: پدرم هرگاه در كارى می‌ خواست استخاره كند وضو می‌ گرفت و دو ركعت نماز می‌ خواند، و اگر خادمه ‏اى با آن حضرت سخن می‌ گفت آن بزرگوار می‌ فرمود: سبحان الله و تكلّم نمی‌‌ فرمود تا اینكه فراغت می‌ یافت.
 
استخاره چهار جور است: نخست استخاره به دعاء، جابر ابن عبد الله گفته: رسول خدا ـ صلّى الله علیه و آله ـ استخاره را به ما می‌ آموخت چنان‌ كه سوره ‏اى از قرآن را می‌ آموخت، و می‌ فرمود: هرگاه یكى از شما قصد كارى كند دو ركعت نماز غیر از نماز واجب بجا آورد و سپس بگوید: اللّهمّ انّى‏ استخیرك بعلمك، و استقدرك بقدرك، و اسالك من فضلك العظیم، فانّك تقدر و لا اقدر، و تعلم و لا اعلم، و أنت علاّم الغیوب، اللّهمّ ان كنت تعلم هذا الامر و تسمیه خیرا لی فی دینى و معاشى و عاقبة امرى فاقدره لی، و یسّره لی، و بارك لی فیه، و ان كنت تعلم انّه شرّ لی فی دینى و معاشى و عاقبة امرى فاصرفه عنّى، و اصرفنى عنه، و اقدر لی الخیر حیث ما كان، و رضّنى به؛ یعنى بار خدایا من از تو به داناییت خیر و نیكى درخواست می‌ كنم، و به تواناییت می‌ خواهم كه خیر را بهره من گردانى، و احسان بزرگ تو را می‌ طلبم، زیرا تو توانایی و من توانا نیستم، و تو می‌ دانى و من نمی‌‌ دانم، و تو به نهان‌ ها دانائى، بار خدایا اگر می‌ دانى و نامیده ‏اى این كار را در دین و زندگى و پایان كارم براى من خیر و نیكى است پس آن را برایم مقدّر و آسان و مبارك و نیكو گردان، و اگر می‌ دانى آن در كیش و زندگى و پایان كارم براى من شرّ و بدى است پس آن را از من و مرا از آن دور فرما، و آنچه كه خیر من است برایم مقدّر كن و مرا به آن خوشنود نما.
 
دوّم استخاره به مصحف «قرآن كریم» حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده: هرگاه خواستى از كتاب عزیز «قرآن مجید» استخاره كنى پس از بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ بگو: اللّهم إن كان فی قضائِكَ و قَدَرِكَ‏ ان تمنّ على شیعة ال محمّد صلّى الله علیه و آله بفرج ولیك و حجّتك على خلقك فاخرج إلینا آیة من كتابك نستدلّ بها على ذلك؛ یعنى بار خدایا اگر در قضاء و قدر تو است كه بر پیروان آل محمّد صلّى الله علیه و آله به فرج و گشایش ولىّ خود «امام زمان» و حجّت تو بر خلقت، منّت گزارده خیر و نیكى بخشى پس آیه ‏اى از كتاب خود براى ما بیرون آور كه آن را بر منّت نهادن تو دلیل آوریم. پس از آن قرآن را می‌ گشائى و شش ورق می‌ شمارى و از ورق هفتم شش سطر و آنچه را در آن است می‌ اندیشى.
 
سوّم استخاره به رقاع «تكّه كاغذهایی كه روى آنها می‌ نویسند» در كافى است: از یكى از ائمّه ـ علیهم السّلام ـ رسیده كه آن حضرت به یكى از اصحاب خود كه پرسید از كاری كه می‌ خواهد انجام دهد و كسى را نمی‌‌ یابد كه مشورت نماید چه كند فرمود: از پروردگارت مشورت كن، گفت چگونه مشورت كنم؟ فرمود: حاجت و خواسته خود را قصد كن پس دو رقعه در یكى لا «نه» و در یكى نعم «آرى» بنویس و آنها را در دو گلوله از گل نهاده سپس دو ركعت نماز بجا آور و زیر دامنت بگذار و بگو: یا الله انّى اشاورك فی امرى هذا و أنت خیر مستشار و مشیر، فاشر علىّ بما فیه صلاح و حسن عاقبة؛ یعنى خدایا من در این كار خود از تو مشورت می‌ كنم و تو بهتر كسى هستى كه از او مشورت و كنكاش می‌ شود و بهتر راهنمایی پس مرا به آنچه كه در آن شایستگى و پایان نیكو است راهنمایی نما. پس دستت را زیر دامنت ببر «و یكى را بردار» اگر در آن نعم بود بجا آور، و اگر لا بود بجا نیاور، اینچنین با پروردگارت مشورت می‌ كنى.
 
چهارم استخاره به سبحه «مهره‏ هایى كه به یك رشته پیوسته و به آنها تسبیح شمارند» حضرت صادق ـ علیه السّلام ـ فرموده: سوره حمد یك‌بار و سوره اخلاص «قُلْ هُوَ اللَّهُ احَدٌ» سه بار می‌ خوانى و بر محمّد و آل او پانزده بار درود می‌ فرستى «می گویى: اللّهم صلّ على محمّد و آله» سپس می‌ گویى: اللّهمّ انّى اسالك بحقّ الحسین و جدّه و أبیه و امّه و اخیه و الائمّة من ذرّیته ان تصلّى على محمّد و آل محمد و ان تجعل لی الخیرة فی هذه السّبحة و ان ترانى ما هو الاصلح لی فی الدّین و الدّنیا، اللّهمّ ان كان الاصلح لی فی دینى و دنیاى و عاجل امرى و اجله فعل ما انا عازم علیه فامرنى و الاّ فانهنى انّك على كلّ شی‏ء قدیر؛ یعنى بار خدایا به حق و سزاوارى حسین و پدر مادرى و پدر و مادر و برادر و پیشوایان از فرزندان او من از تو می‌ خواهم كه بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و براى من در این سبحه خیر و نیكى قرار دهى و آنچه را كه در دین و دنیا براى من شایسته‏ تر است به بینى «مقدّر فرمائى» بار خدایا اگر كارى را كه تصمیم دارم در دین و دنیایم و هم اكنون پس از این براى من شایسته ‏تر است مرا به آن امر كن و اگر نه پس نهى فرما، زیرا تو بر هر چیز توانایی. سپس یك قبضه «مشت» از سبحه می‌ گیرى و می‌‌ شمارى و می‌‌ گویى: سُبحانَ اللهِ وَ الْحُمْدُ لِلهِ، وَ لا الهَ الاَّ اللهُ، تا آخر قبضه پس اگر دانه آخر سُبحانَ اللهِ بود در بجا آوردن و بجا نیاوردن اختیار دارى، و اگر الْحُمْدُ لِلهِ، بود آن امر است «بجا آور» و اگر لا الهَ الاَّ اللهُ، بود آن نهى است «بجا نیاور»)
 
(1) اللَّهُمَّ إِنِی أَسْتَخِیرُكَ بِعِلْمِكَ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اقْضِ لِی بِالْخِیرَةِ 
بار خدایا من به دانائیت (به خیر و شرّم) از تو خیر و نیكى درخواست می‌‌ نمایم، پس بر محمّد و آل او درود فرست، و خیر و نیكى را برایم مقدّر فرما.
 
(2) وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ الِاخْتِیارِ، وَ اجْعَلْ ذَلِكَ ذَرِیعَةً إِلَى الرِّضَا بِمَا قَضَیتَ لَنَا وَ التَّسْلِیمِ لِمَا حَكَمْتَ فَأَزِحْ عَنَّا رَیبَ الِارْتِیابِ، وَ أَیدْنَا بِیقِینِ الْمُخْلِصِینَ. 
و شناسائى اختیار و برگزیدن را به ما الهام نما (ما را به حكمت و مصلحت آنچه درباره ما اختیار كرده ‏اى آشنا ساز) و آن را وسیله خشنودى به آنچه براى ما مقدّر كرده ‏اى و وسیله سر فرود آوردن به آنچه حكم نموده ‏اى قرار ده، و نگرانى شك و دودلى را از ما دور كن، و ما را به یقین و باور اخلاص دارندگان (آنان كه از روى حقیقت عبادت و بندگى كرده و هیچ‌ گاه به تو شریك نیاورده و به رضاى تو تن داده ‏اند) تأیید و كمك فرما.
 
(3) وَ لَا تَسُمْنَا عَجْزَ الْمَعْرِفَةِ عَمَّا تَخَیرْتَ فَنَغْمِطَ قَدْرَكَ، وَ نَكْرَهَ مَوْضِعَ رِضَاكَ، وَ نَجْنَحَ إِلَى الَّتِی هِی أَبْعَدُ مِنْ حُسْنِ الْعَاقِبَةِ، وَ أَقْرَبُ إِلَى ضِدِّ الْعَافِیةِ
و ما را به ناتوانى شناسائى آنچه اختیار كرده ‏اى گرفتار مفرما (ما را به خود وا مگذار كه از آنچه اختیار نموده ‏اى باز مانیم) تا تقدیر تو را (آنچه مقدّر كرده ‏اى، یا عظمت و بزرگیت را) سبك شماریم، و جاى رضا و خشنودیت را ناپسندیده دانیم، و به راهى كه از نیكى انجام و پایان كار دورتر و به خلاف عافیت و رهایی یافتن (از بدى) نزدیك‌ تر است برگردیم.
 
(4) حَبِّبْ إِلَینَا مَا نَكْرَهُ مِنْ قَضَائِكَ، وَ سَهِّلْ عَلَینَا مَا نَسْتَصْعِبُ مِنْ حُكْمِكَ 
آنچه را از تقدیر تو كه نمى‏ پسندیم پیش ما محبوب گردان، و آنچه را از قضاى تو كه دشوار می‌ داریم بر ما آسان فرما.
 
(5) وَ أَلْهِمْنَا الِانْقِیادَ لِمَا أَوْرَدْتَ عَلَینَا مِنْ مَشِیتِكَ حَتَّى لَا نُحِبَّ تَأْخِیرَ مَا عَجَّلْتَ، وَ لَا تَعْجِیلَ مَا أَخَّرْتَ، وَ لَا نَكْرَهَ مَا أَحْبَبْتَ، وَ لَا نَتَخَیرَ مَا كَرِهْتَ. 
و فرمانبرى براى مشیت و خواسته ‏ات را كه بر ما وارد نموده ‏اى به ما الهام گردان تا پس انداختن آنچه را جلو انداخته‏ اى و جلو انداختن آنچه را پس انداخته ‏اى دوست نداشته باشیم، و آنچه را دوست دارى (خواسته ‏اى) ناپسند نشماریم، و آنچه را ناپسند دارى برنگزینیم.
 
(6) وَ اخْتِمْ لَنَا بِالَّتِی هِی أَحْمَدُ عَاقِبَةً، وَ أَكْرَمُ مَصِیراً، إِنَّكَ تُفِیدُ الْكَرِیمَةَ، وَ تُعْطِی الْجَسِیمَةَ، وَ تَفْعَلُ مَا تُرِیدُ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَی‏ءٍ قَدِیرٌ.
و كار ما را به راهى كه پایانش پسندیده ‏تر و مرجع و بازگشتش گرامی‌ تر است به پایان رسان، زیرا تو چیز نیكو عطا می‌ كنى، و نعمت بزرگ می‌ بخشى، و آنچه می‌ خواهى بجا می‌ آورى، و تو به هر چیز توانایی.
 
ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (فیض الاسلام)
موارد مرتبط دعای اول: ستایش نمودن خدای عزوجل دعای دوم: درود بر محمد و آل او دعای سوم: درود بر حمله (نگاه دارندگان) عرش دعای چهارم: درود بر كساني كه به پيغمبران ايمان آورده ‏اند دعای پنجم: دعاى آن حضرت براى خود و نزديكانش دعای ششم: دعاى آن حضرت هنگام بامداد و شام دعای هفتم: دعاى آن حضرت در مهمّات و سختي ها دعای هشتم: دعاى آن حضرت در پناه بردن به خدا دعای نهم: دعاى آن حضرت در آرزو داشتن به آمرزش دعای دهم: دعاى آن حضرت در التجاء به خداى تعالى