استفتاء:
مضمون گفته استاد مصطفى ملكيان در كتاب عقلانيت و معنويت اين است كه: «قرآن كريم ايمان و باور يقينى به امور غيبى مانند وجود خداوند متعال و روز قيامت را طلب نمى نمايد، زيرا بديهى است كه وجود خداوند سبحان مانند قضيه 1+1 = 2 كه صد در صد است، يقينى نيست بلكه يك ايمان احتمالى است و دليل آن را هم بايد در قرآن يافت كه مى فرمايد: «فَمَن كَانَ يَرْجُوا لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلا صَالِحاً وَلاَ يُشْرِكْ بعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدا»ً (1) و نيز در اين فرمايش خداوند متعال: «الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُلاَقُوا رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» (2) زيرا «رجا» در آيه نخست و «ظن» در آيه دوم بر يقينى نبودن ايمان و باور به غيبيات ماورائى و غير قابل حس دلالت دارد و تنها و تنها آن را احتمالى مى داند. نظر حضرت عالى درباره اين گفته چیست؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه؛ منظور از «رجا» يا اميد داشتن در آيه نخست، توقع و انتظار داشتن است كه از ايمان يقينى شخصى نشأت مى گيرد كه منتظر روز قيامت است و بنابر اين نتيجه آن كاملا بر خلاف گفته نويسنده يادشده است. در باب آيه دوم بايد گفت كه اين آيه بيان مى دارد كه نماز بر شخص خاشع كه گمان به قيامت دارد گران و عظيم است تا چه رسد به شخصى كه به آن يقين داشته باشد و اين همان چيزى است كه از مؤمن انتظار مى رود، بدين معنا كه به طريق اولى، نماز بر شخص مؤمن كه داراى يقين به قيامت است گران و سترگ خواهد بود و همان گونه كه بيان كرديم اين آيه بر كافى بودن گمان در اصول دلالت ندارد.
-------------------------------------------------------------
1. «پس هر کس به لقای (رحمت) پروردگارش اميدوار است بايد نيکوکار شود و هرگز در پرستش خدايش احدی را با او شريک نگرداند»؛ كهف (18): 110.
2. «آنان که می دانند به پيشگاه خدا حاضر خواهند شد و بازگشتشان به سوی او خواهد بود»؛ بقره (2): 46.
