دعای چهارم: «الصَّلَاةُ عَلَى مُصَدِّقِی الرُّسُلِ»
- درود بر كسانيكه به پيغمبران ايمان آورده اند -
(وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَیهِ السَّلَامُ فِی الصَّلَاةِ عَلَى أَتْبَاعِ الرُّسُلِ وَ مُصَدِّقِیهِمْ:)
دعاى چهارم از دعاهاى امام علیه السلام است در درود بر پیروان پیغمبران و ایمان آورندگان به ایشان:
(1) اللَّهُمَّ وَ أَتْبَاعُ الرُّسُلِ وَ مُصَدِّقُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ بِالْغَیبِ عِنْدَ مُعَارَضَةِ الْمُعَانِدِینَ لَهُمْ بِالتَّكْذِیبِ وَ الِاشْتِیاقِ إِلَى الْمُرْسَلِینَ بِحَقَائِقِ الْإِیمَانِ
بار خدایا و پیروان پیغمبران و ایمان آورندگان به ایشان (و اتباع الرّسل مبتداء است و خبر آن فاذكرهم منك است كه در جمله دوّم ذكر می شود) از اهل زمین كه از روى غیب و پنهانى (در دل) ایمان آوردند (نه به زبان تنها مانند منافقین و مردم دو رو، و اینكه اهل زمین را اختصاص داده در صورتی كه اهل آسمان نیز ایمان آورده اند براى آنست كه پیش از این درباره آنها دعاء فرموده است) در آن هنگام كه دشمنان به تكذیب و دروغ پنداشتن ایشان و معارضه نموده رو به رو شدند، و آن هنگام كه (ایمان آورندگان) به سبب حقایق ایمان به پیغمبران علاقه مند بودند.
(2) فِی كُلِّ دَهْرٍ وَ زَمَانٍ أَرْسَلْتَ فِیهِ رَسُولًا وَ أَقَمْتَ لِأَهْلِهِ دَلِیلًا مِنْ لَدُنْ آدَمَ إِلَى مُحَمَّدٍ ـ صَلَّى اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ ـ مِنْ أَئِمَّةِ الْهُدَى، وَ قَادَةِ أَهْلِ التُّقَى، عَلَى جَمِیعِهِمُ السَّلَامُ، فَاذْكُرْهُمْ مِنْكَ بِمَغْفِرَةٍ وَ رِضْوَانٍ.
در هر روزگار و زمانی كه در آن پیغمبرى فرستادى و براى اهل آن دلیل و راهنمایى گماشتى از زمان آدم تا محمّد صلّى الله علیه و آله از پیشوایان هدایت و رستگارى و جلوداران اهل تقوى و پرهیزكارى كه بر همه آنها سلام و درود باد، آنان را از خود به آمرزش و خوشنودى یاد فرما (تخصیص ده).
(3) اللَّهُمَّ وَ أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ خَاصَّةً الَّذِینَ أَحْسَنُوا الصَّحَابَةَ وَ الَّذِینَ أَبْلَوُا الْبَلَاءَ الْحَسَنَ فِی نَصْرِهِ، وَ كَانَفُوهُ، وَ أَسْرَعُوا إِلَى وِفَادَتِهِ، وَ سَابَقُوا إِلَى دَعْوَتِهِ، وَ اسْتَجَابُوا لَهُ حَیثُ أَسْمَعَهُمْ حُجَّةَ رِسَالاتِهِ.
بار خدایا و به خصوص اصحاب و یاران محمّد (صلّى الله علیه و آله) آنان كه همراه بودن (با آن حضرت) را نیكو به پایان بردند، و آنان كه براى یارى او در جنگ شجاعت و دلاورى برجسته اى آشكار ساختند، و او را یارى كردند، و به ایمان آوردن به او شتافتند، و به (پذیرفتن) دعوتش (از دیگران) پیشى گرفتند، و دعوت او را آن هنگام كه برهان رسالت ها (پیغام ها)ى خود را به گوششان رساند پذیرفتند.
(4) وَ فَارَقُوا الْأَزْوَاجَ وَ الْأَوْلَادَ فِی إِظْهَارِ كَلِمَتِهِ، وَ قَاتَلُوا الْآبَاءَ وَ الْأَبْنَاءَ فِی تَثْبِیتِ نُبُوَّتِهِ، وَ انْتَصَرُوا بِهِ.
و در راه آشكار ساختن دعوت او (به راه حق) از زنان و فرزندان دورى نمودند، و در استوار كردن پیغمبرى او با پدران و فرزندان (خودشان) جنگیدند، و به واسطه وجود (با بركت) آن حضرت پیروز گردیدند.
(5) وَ مَنْ كَانُوا مُنْطَوِینَ عَلَى مَحَبَّتِهِ یرْجُونَ تِجارَةً لَنْ تَبُورَ فِی مَوَدَّتِهِ.
و آنان كه محبّت و دوستى آن بزرگوار را در دل داشتند، و در دوستیش تجارت و بازرگانى (سعادت و نیكبختى) را آرزو داشتند كه هرگز كسادى در آن راه نمى یابد.
(6) وَ الَّذِینَ هَجَرَتْهُمْ الْعَشَائِرُ إِذْ تَعَلَّقُوا بِعُرْوَتِهِ، وَ انْتَفَتْ مِنْهُمُ الْقَرَابَاتُ إِذْ سَكَنُوا فِی ظِلِّ قَرَابَتِهِ.
و آنان كه چون به عروه و دسته آن حضرت خود را آویختند (پیرو دین او گشتند) قبیله ها(شان) از آنها دورى گزیدند، و چون در سایه خویشى با او جاى گرفتند (فرمانبر او گردیدند) خویشان با آنان خود را بیگانه پنداشتند.
(7) فَلَا تَنْسَ لَهُمُ اللَّهُمَّ مَا تَرَكُوا لَكَ وَ فِیكَ، وَ أَرْضِهِمْ مِنْ رِضْوَانِكَ، وَ بِمَا حَاشُوا الْخَلْقَ عَلَیكَ، وَ كَانُوا مَعَ رَسُولِكَ دُعَاةً لَكَ إِلَیكَ.
پس خدایا آنچه را كه براى تو و در راه تو از دست داده اند براى ایشان فراموش مكن (جزاء و پاداش بسیار به آنان عطا فرما) و براى آنكه مردم را بر (دین) تو گرد آوردند، و براى (رضاى) تو با پیغمبرت (همراه بوده) دعوت كنندگان به سوى تو بودند و ایشان را از خوشنودى (رحمت) خود خوشنود ساز.
(8) وَ اشْكُرْهُمْ عَلَى هَجْرِهِمْ فِیكَ دِیارَ قَوْمِهِمْ، وَ خُرُوجِهِمْ مِنْ سَعَةِ الْمَعَاشِ إِلَى ضِیقِهِ، وَ مَنْ كَثَّرْتَ فِی إِعْزَازِ دِینِكَ مِنْ مَظْلُومِهِمْ.
و ایشان را در برابر آنكه در راه تو از شهرها و خویشاوندان دورى گزیده از زندگى فراخ به تنگى و سختى رو آوردند (تا اینكه دین تو را گوشزد جهانیان نمودند) جزاء و پاداش ده، و (نیز) جزا ده آنها را كه در ارجمند ساختن دین خود مظلوم و ستم رسیده شان را فراوان گردانیدى.
(9) اللَّهُمَّ وَ أَوْصِلْ إِلَى التَّابِعِینَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ، الَّذِینَ یقُولُونَ: رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ خَیرَ جَزَائِكَ.
بار خدایا بهترین پاداش خود را به تابعین و پیروان ایشان (پیروان صحابه پیغمبر از مهاجرین و انصار) كه نیكو كردارند برسان (این جمله اشاره است به قول خداى تعالى «سوره توبه، آیه 100»: وَ السَّابِقُونَ الاوَّلونَ مِنَ الْمُهاجِرینَ وَ الانْصارِ وَ الَّذینَ اتَّبَعُوهُمْ بِاحْسانٍ رَضىَ اللهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عنْهُ؛ یعنى پیشى گیرندگان پیشینیان «در ایمان» از مهاجرین «كه از مكّه به مدینه آمدند» و انصار «اهل مدینه كه به پیغمبر گرویدند» و آنانكه به نیكى «به ایمان و طاعت» ایشان را پیروى كردند خدا از آنها خوشنود شد «طاعتشان را پذیرفت» و اینان هم از خدا خوشنود گردیدند «به پاداش خود رسیدند») آنان كه می گویند: پروردگارا ما و برادران (ایمانى) ما را كه به ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز.
(10) الَّذِینَ قَصَدُوا سَمْتَهُمْ، وَ تَحَرَّوْا وِجْهَتَهُمْ، وَ مَضَوْا عَلَى شَاكِلَتِهِمْ.
آن تابعین و پیروانی كه طریقه ایشان (صحابه) را قصد كردند و به آنجا كه آنان رو آوردند رو نمودند، و بر روش آنها رفتار كردند (در عقائد و گفتار و كردار پیرو آنها بودند).
(11) لَمْ یثْنِهِمْ رَیبٌ فِی بَصِیرَتِهِمْ، وَ لَمْ یخْتَلِجْهُمْ شَكٌّ فِی قَفْوِ آثَارِهِمْ، وَ الِائْتِمَامِ بِهِدَایةِ مَنَارِهِمْ.
آنان را در بینایى (عقائد و ایمان)شان شكى بر نگردانید، و در پیروى آثار و اقتداء به نشانه هاى هدایت و رستگارى صحابه دو دلى آنها را نگران نساخت.
(12) مُكَانِفِینَ وَ مُوَازِرِینَ لَهُمْ، یدِینُونَ بِدِینِهِمْ، وَ یهْتَدُونَ بِهَدْیهِمْ، یتَّفِقُونَ عَلَیهِمْ، وَ لَا یتَّهِمُونَهُمْ فِیمَا أَدَّوْا إِلَیهِمْ.
در حالی كه یارى كننده و كمك دهنده ایشانند (به اینكه) دین آنان را پیروانند، و به راه آنها می روند، و با ایشان یگانگى دارند (و در بین شان اختلاف نیست كه یكى درباره صحابه گفتارى بگوید و دیگرى خلاف آن را بیان نماید) و در آنچه (اخبار و احكامى را) كه صحابه (از پیغمبر شنیده و) به آنها رسانده اند تهمت بایشان نمی زنند (در راستى بیان آنها شك نمی نمایند).
(13) اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى التَّابِعِینَ مِنْ یوْمِنَا هَذَا إِلَى یوْمِ الدِّینِ وَ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ وَ عَلَى ذُرِّیاتِهِمْ وَ عَلَى مَنْ أَطَاعَكَ مِنْهُمْ.
بار خدایا از امروز ما تا روز قیامت بر تابعین و زنان و فرزندانشان و بر هر كدام از ایشان تو را اطاعت نموده درود فرست (جمله و بر هر كدام از ایشان تو را اطاعت نموده، از قبیل عطف خاصّ است بر عامّ).
(14) صَلَاةً تَعْصِمُهُمْ بِهَا مِنْ مَعْصِیتِكَ، وَ تَفْسَحُ لَهُمْ فِی رِیاضِ جَنَّتِكَ، وَ تَمْنَعُهُمْ بِهَا مِنْ كَیدِ الشَّیطَانِ، وَ تُعِینُهُمْ بِهَا عَلَى مَا اسْتَعَانُوكَ عَلَیهِ مِنْ بِرٍّ، وَ تَقِیهِمْ طَوَارِقَ اللَّیلِ وَ النَّهَارِ إِلَّا طَارِقاً یطْرُقُ بِخَیرٍ.
چنان درودى كه به سبب آن ایشان را از نافرمانى خویش نگه دارى، و در باغ هاى بهشت خود براى آنها فراخى دهى، و آنان را از مكر شیطان باز دارى، و بر هر كار نیكى كه از تو كمك خواستند آنها را یارى فرمائى، و آنان را از پیشامدهاى شب و روز جز پیشامدى كه نیكى در آن باشد حفظ نمائى.
(15) وَ تَبْعَثُهُمْ بِهَا عَلَى اعْتِقَادِ حُسْنِ الرَّجَاءِ لَكَ، وَ الطَّمَعِ فِیمَا عِنْدَكَ وَ تَرْكِ التُّهَمَةِ فِیمَا تَحْوِیهِ أَیدِی الْعِبَادِ
و چنان درودى كه به سبب آن ایشان را بر اعتقاد به امید نیكوى به تو و طمع و از در آنچه نزد تو است (روزى كه براى آنها مقدر ساخته اى) و بر تهمت نزدن در آنچه (فراوانى نعمت) كه در دسترس بندگان است (نگویند چنین قسمت بر خلاف عدل است) برانگیزى.
(16) لِتَرُدَّهُمْ إِلَى الرَّغْبَةِ إِلَیكَ وَ الرَّهْبَةِ مِنْكَ، وَ تُزَهِّدَهُمْ فِی سَعَةِ الْعَاجِلِ، وَ تُحَبِّبَ إِلَیهِمُ الْعَمَلَ لِلْآجِلِ، وَ الِاسْتِعْدَادَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ
تا آنان را خواهان به سوى (عبادت و بندگى) خود و ترس از (كیفر) خویش (بر اثر تقصیر در طاعات) باز گردانى، و در فراخى (زندگى) دنیا بى رغبت و پارساشان نمائى (به آن چشم ندوخته باشند كه از بندگى تو باز مانند) و عمل براى آخرت (خدمت به خلق) و آمادگى براى پس از مرگ (توبه از گناه و بندگى) را محبوب آنها گردانى.
(17) وَ تُهَوِّنَ عَلَیهِمْ كُلَّ كَرْبٍ یحِلُّ بِهِمْ یوْمَ خُرُوجِ الْأَنْفُسِ مِنْ أَبْدَانِهَا
و هر اندوهى را كه روز بیرون شدن جان ها از تنها روى می دهد بر آنها آسان كنى.
(18) وَ تُعَافِیهُمْ مِمَّا تَقَعُ بِهِ الْفِتْنَةُ مِنْ مَحْذُورَاتِهَا، وَ كَبَّةِ النَّارِ وَ طُولِ الْخُلُودِ فِیهَا
و از آنچه را كه آزمایش هاى ترسناك (بسیار سخت) به میان می آورد و از سختى آتش (دوزخ) و همیشه و جاوید ماندن در آن رهاییشان بخشى.
(19) وَ تُصَیرَهُمْ إِلَى أَمْنٍ مِنْ مَقِیلِ الْمُتَّقِینَ.
و (چنان درودى كه به سبب آن) ایشان را به جایگاه آسودگى (بهشت) كه آسایشگاه پرهیزكاران است روانه گردانى.
ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه (فیض الاسلام)