استفتاء:
خداوند تبارك و تعالى مى فرمايد: «اللهُ نُورُ السَّماوَاتِ وَالاَْرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاة فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِى زُجَاجَة الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَة مُبَارَكَة زَيْتُونَة لاَّ شَرْقِيِّة وَلاَ غَرْبِيَّة يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُور يَهْدِى اللهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللهُ الاَْمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللهُ بِكُلِّ شَيْء عَلِيمٌ» (1). تفسير اين آيه كريمه چيست؟ و آيا این آیه درباره اهل بيت (عليهم السلام) است؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه؛ آرى؛ در روايات فراوانى آمده است كه منظور از آيه شريفه نور، اهل بيت (عليهم السلام) هستند. منظور از «مشكاة» كه به معناى روزنه درون ديوار و محل گردآمدن نور است، حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) است كه محل گرد آمدن دو نور نبوت و امامت هستند.
مقصود از «مصباح» اميرمؤمنان على (علیه السلام) است و همان‌گونه كه نور چراغدان به چراغ درونش است، نور حضرت صديقه طاهره (سلام الله علیها) با اضافه شدن به نور اميرمؤمنان (علیه السلام) فزونى و درخشندگى بيشترى مى گيرد.
منظور از «حباب»، حضرت امام حسن (علیه السلام) و حضرت امام حسين (علیه السلام) هستند. به اين معنا كه همانطور كه حباب بر گرد چراغ گذاشته مى شود تا نور آن را افزايش داده و از آن حمايت نمايد، اين دو امام بزرگوار نيز همچون حبابى بر گرد نور اميرمؤمنان (علیه السلام) قرار گرفته و نور گراميش را حمايت و حفاظت مى نمايند.
منظور از «شجره مباركه» نیز رسول خدا (ص) است و اين درخت به درخت زيتون تشبيه شده است، زيرا بهتر از تمامى درختان، روشنايى مى بخشد و نيز به: «لاَّ شَرْقِيِّة وَلاَ غَرْبِيَّة» توصيف گرديده كه كنايه از اين مطلب است كه اين جهانى نیست، زيرا در حقيقت از نور خداوند متعال سرچشمه گرفته است (2).
--------------------------------------------------------------------
1. «خدا نور (وجودبخش) آسمان ها و زمين است، داستان نورش به مشکاتی ماند که در آن روشن چراغی باشد و آن چراغ در ميان شيشه ای که از تلألؤ آن گويی ستاره ای است درخشان، و روشن از درخت مبارک زيتون که (با آن که) شرقی و غربی نيست (شرق و غرب جهان بدان فروزان است) و بی آنکه آتشی زيت آن را برافروزد خود به خود (جهانی را) روشنی بخشد، پرتو آن نور (حقيقت) بر روی نور (معرفت) قرار گرفته است. و خدا هر که را خواهد به نور خود (و اشراقات وحی خويش) هدايت کند و (اين) مثل ها را خدا برای مردم (هوشمند) می زند (که به راه معرفتش هدايت يابند) و خدا به همه امور داناست»؛ نور (24): 35.
2. تأويل الآيات الظاهر، ص 358.
