عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
کد : 18334-925     

ام ابيها عليها السلام‏

پس از بعثت پيامبر صلى الله عليه وآله، مشركان مكه از هيچ آزارى نسبت به مسلمانان فروگذار نكردند؛ شكنجه، زخم، تازيانه، محاصره، راندن از خانه و حتى توطئه قتل پيامبر خدا صلى الله عليه وآله. دوران كودكى پاره تن رسول خدا صلى الله عليه وآله در ميان حوادث و رنج هاى مكه در آن سال ‏ها سپرى مى ‏شد.

از پايان دورانِ سخت و تلخ شِعب ابوطالب و محاصره آن، مدت زمان زيادى نمى ‏گذشت و مكه هنوز در مرداب جهل و نادانى ‏و تعصب غوطه مى ‏خورد. در چنين شرايطى پيامبر صلى الله عليه وآله دو حامى بزرگ خويش را از دست داد: عمويش ابوطالب و همسرش خديجه.

از آن پس قريش بيش از پيش در راه دعوت عظيم پيامبر صلى الله عليه وآله موانعى ايجاد مى ‏كرد و ايشان را مى ‏آزرد؛ فاطمه‏ عليها السلام در اين شرايط در كنار پدر و همراه و غمخوار او بود. در اين روز هاى سخت، پيامبر فاطمه اش را «ام ابيها» خواند، يعنى «مادر پدرش».

بيان و رفع شبهه‏

چرا حضرت زهرا عليها السلام «امّ ابيها» لقب گرفت؟

به راستى چرا پيامبر صلى الله عليه وآله دخترش فاطمه‏ عليها السلام را «ام ابيها» خواند؟ آيا اطلاق اين لقب به آن بانوى بزرگ، بانوى دانش و كمال، حكايتگر راز و جايگاه ويژه‏ اى براى ايشان است؟

در واقع آرى! شمارى از علماى اهل سنت و در صدر آنان صاحب كفاية الطالب، به اين مطلب تصريح نموده‏ اند كه پيامبر خدا صلى الله عليه وآله از دختر خود فاطمه‏ عليها السلام به «ام‏ابيها» تعبير مى ‏فرمود و در نتيجه، در بسيارى از كتاب‏ هاى تاريخ اين تعبير از رسول خدا صلى الله عليه وآله درباره فاطمه زهرا عليها السلام آمده است اما دليل و راز اين مطلب چيست؟

از واژه «اُمّ» و جاى به كار رفتن آن در ادبيات و فرهنگ عرب چنين دريافت مى ‏شود كه در عرب هر انجام ‏رسان و گرد آورنده كار بزرگ يا پيشگام در آن را كه پيروان و رهروانى داشته باشد كه آن را پيگيرى كنند «اُمّ» مى ‏نامند. به همين جهت است كه كاسه و پوششى كه مغز را در خود گرفته است «اُمّ ‏الرأس» و به پرچمى كه لشكرى زير آن گرد آمده ‏اند «أماً» مى ‏گويند.

در قرآن نيز «ام ‏الكتاب» براى لوح محفوظ به كار رفته است كه مى ‏فرمايد «و عنده ام الكتاب».

و نيز به آيات محكم «ام الكتاب» اطلاق شده است كه مى ‏فرمايد: «هن ام الكتاب».

بنابراين از تعبير پيامبر صلى الله عليه وآله در مورد دخترش فاطمه ‏عليها السلام كه او را «ام ابيها» مى‏ خواند با توجه به مقام والاى معنوى آن حضرت كه آخرين فرستادگان خدا و سالار برترين پيامبران و جلوه‏ گاه كامل پيام و پيامبرى به سوى همه بشريت است و به گواهى روشن قرآن از روى شيفتگى و هواى دل سخن نمى ‏گويد، بلكه هماره سنجيده و حكيمانه سخن مى‏ گويد، چنين دريافت مى‏ شود كه آن بزرگوار با اين تعبير در مورد آن بانوى بزرگ، در حقيقت بر آن است كه دريايى پهناور، بلكه اقيانوسى بى‏ كرانه از فضيلت‏ ها را با اين تعبير براى ما گرد آورده و عالمى بزرگ از مكارم اخلاقى و انسانى را كه در وجود ارجمند فاطمه‏ عليها السلام موج مى ‏زند به ما نشان دهد، تا دنيايى از ارزش ‏ها و گنجينه‏ هايى از افتخارات بزرگ كه رسالت نبوى را آراسته و پايه ‏هاى آن را برپا ساخته و امامت و ولايت راستين را بنيان و استوار نموده است در برابر ديدگان ما جلوه ‏گر شود.

با اين بيان، تعبير پرمعناى «ام ابيها» به روشنى جايگاه پرشكوه و عظمت بى ‏نظيرى را براى آن بانوى معنويت و كمال ترسيم مى ‏كند. (1)

--------------------------------------------------------------------------

1) فضائل و مصائب حضرت زهرا عليها السلام، تألیف حضرت آيت الله العظمى روحانى (دام ظله)، ص 19 - 21

موارد مرتبط فضائل و كرامات حضرت زهرا عليها السلام حضرت زهرا عليها السلام از تولد تا شهادت بخش چهارم - حضرت رقیه (عليها السلام) مقايسه حضرت مريم و حضرت زهرا عليها السلام‏ تولد فاطمه زهرا عليها السلام‏ ازدواج فاطمه زهرا عليها السلام‏ علم حضرت زهرا عليها السلام‏ سخنان اندوهبار فاطمه زهرا عليها السلام پس از شهادت رسول خدا صلى الله عليه وآله‏ مصحف فاطمه‏ عليها السلام‏ كتاب «فضائل و مصائب حضرت زهراء(عليها السلام)»
نظر شما :
captcha