عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
کد : 18334-856     

كتاب «جبر واختيار»

بسم الله الرحمن الرحيم

كتاب «جبر واختيار»
كتاب "جبر واختيار"، به قلم حضرت آيت الله العظمي سيد محمد صادق روحاني(دام ظله) و به زبان عربي نگاشته شده و توسط حميدرضا صادقي به فارسي برگردانده شده است.
«جبر و اختيار يكي از مسائل مهم اعتقادي است كه از ديرباز، انديشمندان و فيلسوفان مسلمان آن را مورد بحث و پژوهش قرار داده و كتاب ها در باره آن نگاشته اند. با اين حال به نظر مي رسد كه مباحث و نظرات پيرامون اين موضوع عقيدتي دقيق و ظريف، در گذر زمان دچار ناراستي ها و انحراف هايي گرديده است؛ شايد بتوان گفت كه اين انحراف ها، دستاورد قرائت هاي اشتباه از نصوص ديني و سياست هايي بوده است كه هميشه درصدد جدايي مردم از اهل بيت(عليهم السلام) و سرچشمه زلال معرفت مي باشند.
اما بايد اذعان نمود عليرغم همه شبهه افكني ها و كجروي هاي اعتقادي و انديشه اي، علما و انديشمندان متعهد با استناد به تعاليم و روشنگري هاي ائمه اطهار(عليهم السلام)، حقيقت را بر همگان آشكار كرده و بر همه تعاريف ناصواب خط بطلان كشيده اند.
این کتاب، ضمن بيان ديدگاه هاي گوناگون درباره جبر و اختيار، از رهگذر نقد و تحليل به بررسي موضوع پرداخته و پس از ارائه و تفكيك آراي مختلف در اين زمينه، به تبيين و اثبات نظريه اهل بيت(عليهم السلام) مي پردازد».
قوت كتاب از آن جهت است كه نويسنده،‌ از بزرگ ترين متخصصين در اين زمينه به شمار مي رود و سال ها از موفق ترين محصلين و برجسته ترين اساتيد حوزه علميه نجف اشرف و حوزه علميه قم بوده و هست.
عنوان هاي اصلي اين كتاب عبارتند از:
1. جبر و اختيار
2. ادله جبرگرايان
3. استدلال بر تفويض و نقد آن
4. امر بين الامرين
در ابتداي اين اثر،‌ نويسنده بنا بر احتمال عقلي، نظريات موجود در اين باره را سه گونه مي داند:
ديدگاه اول: جبر
ديدگاه دوم: تفويض
ديدگاه سوم: امر بين الامرين
ایشان هر كدام از اين سه ديدگاه را از زبان مشهورترين انديشمندان همان مسلك ها بازگو مي نمايد. سپس ادله جبرگرايان،‌ معتقدين به تفويض و قائلين به امر بين الامرين را يك به يك مطرح كرده و پاسخ آنان را از زبان مخالفين نقل مي نمايد. در گام آخر، نويسنده به بررسي ادله يكايك ديدگاه ها و پاسخ هاي داده شده به آن ها مي پردازد و بدون هيچ گونه تعصب ورزي و تنها با ترازوي انصاف و عقل، نارسا بودن ادله و چه بسا پاسخ به آن ادله را اثبات نموده و سرانجام ديدگاه خويش را بر كرسي برتري مي نشاند.
ایشان جا به جا از آيات قرآن و رويات معصومين(عليهم السلام) نيز بهره مي گيرد و با ارائه تصويري درست از معناي "امر بين الامرين"، اين نظريه را كامل ترين ديدگاه معرفي مي كنند مي گويد:
«بنا بر آنچه گذشت، اشتباه و زشتي ادعاي جبرگرايان و قائلان به تفويض آشكار گشت. در اين ميان، حق سخن، امر بين الامرين است كه تمامي اش نيكو است و توضيح آن، پيش از اين بيان شد. پس فعل، اختياري انسان ميان جبر و تفويض است؛ چنان كه به وسيله دلايل عقلي، نفي جبر و تفويض اثبات شد. افعال اختياري انسان، با اختيار رخ مي دهد و در صادر شدن اين افعال از وي، اجباري نيست و انسان در آن افعال، مختار است. از اين جهت، افعال به انسان استناد داده مي شود و او ايجاد كننده آن است. همچنين فيض وجود و قدرت و ساير مبادي افعال اختياري انسان، با افاضه لحظه به لحظه خداوند است؛ به گونه اي كه از انسان اگر فيض قطع شود، توانايي ايجاد فعل را ندارد؛ فعل به خدا مستند است. هر دو اسناد حقيقي است. پس علم با بلند ترين صدايش در موافقت با مذهب حق، ندا درمي دهد: نه جبر و نه تفويض، بلكه امر بين الامرين و آيات قرآن به اين معنا اشاره دارد كه اختيار انسان در فعل خود، از قدرت و تسلط خداوند جلوگيري نمي كند».
در پايان اين كتاب ارزشمند، نگاهي به تأليفات حضرت آيت الله العظمي روحاني(مد ظله العالي) انداخته شده و چند ده اثر مهم اين مرجع بزرگ، معرفي گشته است.
كتاب «جبر واختيار»، به همت انتشارات مهر اميرالمؤمنين(عليه السلام) با قيمت 2000 تومان، براي اولين بار در بهار سال 1389 به پژوهشگران و طالبان علم و معرفت تقديم شد.

موارد مرتبط كتاب «پاسخ به استفتائات قوه قضائيه و مؤسسه حقوقي وكلاي بين الملل» كتاب «فضائل و مصائب حضرت زهراء(عليها السلام)» كتاب «منهاج الفقاهة» (شرح بر مکاسب شیخ انصاری)
نظر شما :
captcha