عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
خطبه صد و هفتاد و هشتم:
 
از سخنان آن حضرت عليه السلام است در وقتى كه ذعلب يمانى از آن بزرگوار پرسيد: يا اميرالمؤمنين آيا پروردگار خود را ديده ‏اى؟ امام عليه السلام فرمود: 
 
(1) آيا چيزى را كه نمى ‏بينم‏ پرستش مى ‏نمايم؟! (با اينكه عبادت و پرستش مستلزم سخن گفتن و درخواست رحمت و مغفرت و خضوع و فروتنى است و اين نوع امور در حضور و رؤيت انجام مى ‏گيرد) پس (سائل گمان كرد مراد از ديدن پروردگار ديدن به چشم است، لذا) گفت: چگونه او را مى ‏بينى؟ (با اينكه ديدن او ممكن نيست) امام عليه السلام فرمود:
 
(2) چشم ها او را آشكار درك نمى ‏كند، لكن دل ها به وسيله حقایق ايمان (تصديق به وجود و وحدانيت و ربوبيت و سایر صفات) او را درك مى‏ نمايد، 
 
(3) به هر چيز نزديك است (احاطه دارد) ولى چسبيده نيست، و از هر چيز دور است ولى جدا نيست (زيرا نزديكى با چسبيدن و دورى با جدا بودن از لوازم جسم است) گويا است (ايجاد سخن می كند) بدون تفكر و انديشه (زيرا انديشه بر اثر نادانى است كه خداوند از آن منزه است) اراده كننده (آفريننده) است بدون تصميم و آماده شدن (زيرا تصميم گرفتن عبارت است از اراده ‏اى كه مقدمه اراده انجام كارى باشد و آن از لوازم جسم است كه در انجام كارى مردد است، و اما براى خداى تعالى كه علم عين ذات او است عزم و تصميم درست نيست چون مردد نمى ‏باشد) ايجاد كننده است بدون (كمك) عضوى (از قبيل دست و پا و مانند آنها، زيرا نيازمند به كمك حاجت دارد و او غنى بالذات و بى نياز است) لطيف است كه (از جهت شدت ظهور و آشكار بودنش) به پنهانى وصف نمى‏ شود (چون چيزى بر او احاطه ندارد) بزرگ است (از همه چيز) كه به ستمگرى (مانند ستمگران مسلط بر زيردستان) وصف نمى‏ شود (زيرا عدل محض است) بينا است كه به داشتن حسى (از حواس) وصف نمى ‏گردد (زيرا حواس از صفات ممكن است) مهربان است (از روى فضل و احسان) نه به دلسوزى، 
 
(4) خلایق در برابر عظمت و بزرگى او خوار و فروتنند (زيرا همه مقهور مشيت و اراده او هستند) و دل ها (در برابر هيبت و عظمتش) از ترس (عذاب) او مضطرب و نگرانند.
 
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)
موارد مرتبط خطبه 1: خطبه ای درباره آفرينش آسمان و زمين و آدم خطبه 2: خطبه ای پس از بازگشت از صفّين خطبه 3: خطبه معروف به شِقشِقيّه خطبه 4: خطبه ای بعد از كشته شدن طلحه و زبير خطبه 5: خطبه ای بعد از وفات پيامبر (صلى الله عليه و آله) در خطاب به عباس و ابوسفيان خطبه 6: خطبه ای در هنگامی كه از ایشان خواستند طلحه و زبير را دنبال نكند خطبه 7: خطبه ای در مذمت مريدان شيطان خطبه 8: خطبه ای براى برگرداندن زبير به بيعت خطبه 9: خطبه ای در وصف خود و دشمنانش در جمل خطبه 10: خطبه ای در تحريك شيطان نسبت به اهل جمل و عواقب وخيم آن