خطبه صد و شصت و ششم:
از خطبه هاى آن حضرت عليه السلام است در آغاز خلافتش:
(1) خداى تعالى كتاب (قرآن كريم) را فرستاد راهنما (ى بندگان) که در آن نيك و بد (اعتقاد و گفتار و كردار) را بيان فرموده، پس راه نيك را پيش گيريد تا (به خدا و رسول) هدايت شده راه ببريد، و از جانب بدى دورى گيريد تا در ميان راه راست (كه شما را به حق و حقيقت مى رساند) راه برويد،
(2) واجبات را بجا آوريد، (نماز و روزه و خمس و زكات و حج و امر به معروف و نهى از منكر و سایر عبادات را محافظت كرده به كار بنديد. تكرار اين جمله براى تأكيد و اهميت موضوع است) آنها را براى (نزديك شدن به رحمت) خدا بجا آوريد (نه از روى ریا و خودنمايى) تا شما را به بهشت برساند، خداوند (در قرآن و سنت پيغمبر اكرم) چيزى را كه نامعلوم نيست (بلكه نزد همه آشكار است) حرام گردانيد (پس جاهل به آن معذور نمى باشد) و آنچه را كه عيب و نقصى در آن يافت نمى شود حلال فرمود، و احترام مسلمان را (به جهت عظمت اسلام) بر همه حرمت ها فزونى داد، و به سبب اخلاص (در دين يعنى عبادت و بندگى بى ریا) و توحيد (يگانه دانستن خداوند متعال) حقوق مسلمانان را در مواضع خود به هم ربط داده است، پس
(3) (بر شخص موحد مخلص واجب است حقوق مسلمان را رعايت نمايد، وگرنه با اخلاص و توحيد منافات دارد، لذا مى فرمايد:) مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او سالم و آسوده باشند (زبان به دروغ و غيبت و بهتان نگشايد، و دست از آزار و ستم ببندد) مگر از روى حق (به گفته خدا و رسول) باشد، و زيان به مسلمان حلال نيست مگر آنچه را كه خداوند واجب فرموده (چنان كه اگر مسلمانى را كشت واجب است قصاص و كشتن او و مانند آن)
(4) بشتابيد به واقعه اى كه براى همه عموميت دارد و مخصوص به هر يك از شما است و آن مرگ است (آماده مرگ و رفتن از دنيا باشيد) زيرا (گروهى از) مردم پيش روى شما هستند (از شما پيشى گرفته اند) و قيامت از پشت سر شما را می راند (مانند آنكه كاروانى از پيش رفته و عقب مانده ها را رئيس كاروان به تندى مى برد تا به جلو رفته ها برساند، بنابراين) سبك شويد (از زير بارهاى گران خود را رهایى داده به كاروان) ملحق گرديد كه اولى شما نگاهداشته شده آخرى شما را چشم به راه مى باشند (تا همگى گرد آمده يك باره به قيامت وارد شويد)
(5) از خدا بترسيد درباره بندگان و شهرهاى او (بر كسى ستم نكرده به ويرانى و تباهكارى در زمين اقدام ننمایيد) زيرا (در قيامت همه چيز را) از شما مى پرسند حتى از زمين ها و چهارپايان (سؤال می كنند به چه جهت فلان مزرعه را ويران نموده و فلان خانه را به تصرف خويش درآوردى، و يا براى چه از فلان شهر حركت كرده در شهرهاى شرك و كفر اقامت گزيدى، و روى چه اصلى حيوان زبان بسته اى را آزار دادى) و خدا را فرمان برده و او را نافرمانى ننمایيد،
(6) و هرگاه نيكى را ديديد آن را دريابيد (كه به دنيا و آخرت شما سود مى رساند) و هرگاه بدى را ديديد از آن دورى كنيد (كه شما را به عذاب گرفتار خواهد نمود).
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)