خطبه صد و بیست و ششم:
از سخنان آن حضرت عليه السلام است در وقتى كه از او به تندى پرسيدند كه چرا عطا و بخشش (بيت المال و صدقات و غنائم) را ميان مردم بالسويه تقسيم مى نمايد:
و اشخاصى را كه سبقت در اسلام داشته و (در جنگ ها حاضر و يا) داراى شرافت و بزرگى بودند برترى نمى دهد (سنت و طريقه رسول خدا صلى الله عليه و آله بر اين بود كه در تقسيم بيت المال ميان مسلمانان فرق نمى گذاشت ابوبكر هم در زمان خلافتش به همان رويه رفتار كرد، ولى چون عمر به خلافت رسيد سنت آن حضرت را تغيير داده بعضى را بر ديگران برترى داد، و عثمان در خلافتش طريقه عمر را بسط داده به دلخواه خود به هر كه هر چه مى خواست مى بخشيد، و چون اميرالمؤمنين عليه السلام به خلافت ظاهريه منصوب گرديد به سنت پيغمبر اكرم رفتار نمود، و اين رويه برخلاف عادت و ميل فتنه جويان بود به اين سبب طلحه و زبير نقض بيعت كرده از آن بزرگوار دورى نمودند و جمعى هم به معاويه پيوستند، پس گروهى از اصحاب به خدمت حضرت آمده درخواست نمودند كه در تقسيم بيت المال بعضى را ترجيح دهد، امام عليه السلام فرمود):
(1) آيا دستور مى دهيد مرا كه يارى بطلبم به ظلم و ستم بر کسی که زمامدار او شده ام؟ (به سنت پيغمبر اكرم رفتار نكرده به زيردستان ستم روا داشته خود را مشمول خشم پروردگار گردانم!) سوگند به خدا اين كار را نمى كنم مادامى كه شب و روز دهر مختلف و ستاره اى در آسمان (با قوه جاذبه) ستاره اى را قصد مى نمايد (هرگز چنين نخواهم كرد)
(2) اگر بيت المال مال شخص من هم بود آن را بالسويه ميان مسلمانان تقسيم مى نمودم، پس چگونه (يكى را بر ديگرى امتياز دهم) و حال آنكه مال خدا است (و زيردستان و مستمندان جيره خوار او هستند)!
(3) پس حضرت عليه السلام (در مفاسد بخشيدن بيت المال به غير مستحق) فرمود:
آگاه باشيد كه بخشيدن مال به غير مستحق ناروا و اسراف است (خداوند سبحان در قرآن كريم س 17 ى 26 فرموده: و لا تبذر تبذيرا (ى 27) إن المبذرين كانوا إخوان الشياطين؛ يعنى اسراف مكن و مال خود را در غير رضاى خدا پراكنده مساز، زيرا اسراف كنندگان برادران و ياران ديوان هستند) و دادن مال به غير مستحق دهنده اشرار در دنيا (بر حسب ظاهر) بلند مرتبه مى گرداند (گيرنده در پيش او براى خوشامد اظهار كوچكى و فروتنى مى نمايد) و در آخرت او را پایین مى آورد (پست مى سازد چون بيچارگى و عذاب هميشگى را در بر دارد) و در ميان مردم او را گرامى داشته و در نزد خدا خوارش مى نمايد (زيرا ارجمند نزد حق تعالى كسى است كه به دستور او رفتار نمايد)
(4) و هيچ مردى مالش را بيجا صرف نكرد و به غير مستحق نداد مگر آنكه خداوند او را از سپاسگزارى ايشان بازداشت و دوستى آنان براى غير او بود، پس اگر روزى نعل (كفش) او بلغزد (پيشامد بدى براى او رخ دهد) و به يارى و همراهيشان نيازمند باشد آنها بدترين يار و سرزنش كننده ترين دوست مى باشند.
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)