خطبه صد و دوازدهم:
از خطبه هاى آن حضرت عليه السلام است در مذمت دنيا و ترغيب به آخرت:
(1) شما را از دنيا بر حذر مى دارم، زيرا دنيا جاى پايدارى نيست، و فرودگاهى كه در آن آب و گياه طلبيد (و به آسودگى در آنجا بمانيد) نمى باشد، به چيزهاى فريبنده خود را آراسته و به آرايش خويش (مردم را) فريب داده است،
(2) سرایى است نزد پروردگارش خوار و پست، (از اين جهت) حلال آن را به حرام و نيكویی اش را به بدى و زندگانی اش را به مرگ و شيرينی اش را به تلخى آميخت،
(3) خداى تعالى براى دوستانش آن را صاف و گوارا نگردانيده (بلكه تنگى و سختی ها را نصيب آنان قرار داده) و به دشمنانش از دادن آن بخل نورزيده (بلكه گشايش و نعمت هاى بسيار به آنها بخشيده، و اين خود دليل خوارى و پستى دنيا است، زيرا شايسته نيست نعمت از دوستان گرفتن و به دشمنان بخشيدن)
(4) خير و نيكویی اش اندك است (پس صاحبان همت به آن رغبت ندارند) و شر و بدی اش آماده است (پس بينايان از آن ايمنى ندارند) و گرد آمده هايش فانى و نابود و دولتش از دست رفته و آبادی اش خراب مى گردد (پس خردمندان به آن دل نبندند)
(5) چه خير و نيكویى است در سرایى كه مانند ساختمان شكسته و پى در رفته خراب می شود؟ و چه در عمرى كه در آن سرا چون تمام گشتن و خورده شدن توشه به سر مى رسد؟ و چه در مدتى كه مثل طى شدن راه پايان مى يابد؟
(6) از خواسته هاى خود قرار دهيد آنچه كه خدا بر شما واجب كرده (عبادت و بندگى و براى به دست آوردن آن سعى و كوشش نمایيد) و براى اداء آنچه از شما خواسته (عمل به فرمانش) از او كمك و يارى بطلبيد (هرگز نبايستى از اين درخواست غافل ماند، چون منشأ به دست آوردن سعادت هميشگى توفيقى است كه به هر كه خواهد عطاء فرمايد) و دعوت مرگ را به گوش هاى خود بشنوانيد (توشه براى اين راه پر خطر برداريد) پيش از آنكه شما را بخوانند (بميريد و تهى دست باشيد)
(7) دل هاى پارسايان در دنيا (از خوف خدا) مى گريد و اگر چه (به ظاهر) خندان باشند، و حزن و اندوهشان (از عذاب الهى) سخت است و اگر چه (در نظرها) شادند، و (به جهت تقصير در طاعت و بندگى) خشم آنها بر نفس هاشان بسيار است و اگر چه به سبب آنچه به آنها داده شده (نيكویى حالشان) مورد غبطه اند.
(8) ياد مرگ از دل هاى شما پنهان گشته (سختی هاى آن را در نظر نداريد) و آرزوهاى دروغ شما را فرا گرفته پس دنيا از آخرت به شما بيشتر مسلط گرديده، و دنياى در گذر از آخرت پاينده و برقرار شما را بيشتر به طرف خود برده است،
(9) و شما بر دين خدا با هم برادر (و يگانه) هستيد، ميان شما را جدایى نيانداخته مگر ناپاكى باطن ها و بدى انديشه ها، به اين جهت بار يكديگر را بر نمى داريد (در هيچ كارى كمك هم نيستند) و پند و اندرز نمى دهيد، و (در نيازمندی ها) به يكديگر بذل و بخشش نمى نمایيد، و با هم دوستى نمى كنيد!!
(10) چه شده است شما را كه اندكى از دنيا را كه مى يابيد شاد مى شويد، و بسيارى از آخرت كه محروم مانده از دست مى دهيد شما را اندوهناك نمى كند؟ و چون كمى از (متاع) دنيا از دستتان برود شما را مضطرب و نگران مى نمايد به طوری كه حالت اضطراب و بی تابى از آنچه از دست شما رفته در روهاى شما و در كمى شكيبایی تان آشكار مى گردد؟ گويا دنيا جاى هميشگى شما است، و گويا متاع آن براى شما باقى و برقرار خواهد ماند!!
(11) و هيچ يك از شما را در ملاقات برادر (هم كيش) خود كه مى ترسد از عيب گفتن و بدگویى از او باز نمى دارد مگر ترس از اينكه او نيز عيب او را روبرو بگويد (پس فاش نكردن عيب يكديگر را روبرو نه از جهت ترس از خدا است، بلكه به جهت ترس فاش شدن عيب خويشتن است، و از اين رو است كه عيب يكديگر را به قصد پند و اندرز و اصلاح روبرو نگوييد و در غياب از خدا نترسيده به قصد افساد فاش مى نماييد)
(12) به تحقيق براى از دست دادن آخرت و دوستى دنيا با يكديگر رفيق واقعى گشتيد، و دين هر يك از شما مانند ليسيدن به زبان او است (به زبان اقرار كرده به دل باور نداريد)
(13) اين رفتار شما به كار كسى ماند كه از كردار خويش فارغ گشته و رضاء و خوشنودى آقاى خود را فراهم كرده است (از اين جهت با خاطر آسوده هر كارى بخواهيد انجام مى دهيد).
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)