خطبه صد و یکم:
از خطبه هاى آن حضرت عليه السلام است كه در اين باب وارد شده (مانند خطبه قبل، از پيش آمدهاى سخت خبر مى دهد، و ابتدا به سختی هاى روز رستاخيز اشاره مى فرمايد):
[قسمت اول خطبه]
(1) قيامت روزى است كه خداوند در آن روز براى رسيدن حساب و جزاى اعمال همه خلایق از گذشتگان و آيندگان را گرد مى آورد، در حالتى كه ايستاده، خاضع و فروتن هستند و (از بسيارى جمعيت و شدت گرمى) عرق مانند لجام اطراف دهانشان را فرا گرفته و زلزله زمين ايشان را مى لرزاند،
(2) پس نيكوترين آنها و خوشحال ترين كسى است كه (به سبب كردار پسنديده در دنيا) براى ثابت نگه داشتن قدمش مكانى تهيه نموده و براى آسايش خود محل فراخى به دست آورده باشد (تا از سختی هاى آنجا و از اضطراب و نگرانى آن روز برهد).
[قسمت دوم خطبه]
قسمتى از اين خطبه است (راجع به فتنه و فساد و خونريزی ها و سختی ها كه بعد از آن بزرگوار واقع شد):
(3) (بعد از من) فتنه ها ظاهر شود مانند ساعات شب تاريك (كه راه رستگارى و رهایى از آن پيدا نيست، و) براى جلوگيرى از آنها كسى قيام نخواهد نمود (كسی را توانایى خاموش كردن آتش آن فتنه ها و جنگ با فتنه جويان نمى باشد) و هيچ بيرقى (سپاهى) آنها را رد نمى كند (از بين نبرده نمى تواند فتنه جويان را مغلوب سازد)
(4) آن فتنه ها مانند شترى كه مهار شده و جهاز و پالان گذاشته و جلودارش آن را كشيده سوار بر آن مى دواندش، به شما رو آورد (خلاصه براى بدبخت و بيچاره كردن شما آماده می شود) فتنه جويان گروهى باشند كه اذيت و آزارشان بيشتر است تا غارت نمودنشان (بيشتر منظورشان از ايجاد فتنه نابود كردن اشخاص است، نه به دست آوردن غنيمت، و بالأخره)
(5) گروهى كه گردنكشان آنان را ذليل و خوار مى پندارند و در روى زمين قدر و منزلتشان معلوم نيست و در آسمان مشهورند (مردمان خداپرست از جان گذشته مقرب درگاه الهى كه خودپرستان به چشم حقارت و كوچكى به آنان مى نگرند) براى رضاء و خوشنودى خدا با آن فتنه جويان جهاد مى نمايند،
(6) پس هنگام پيدايش آن فتنه ها واى بر تو اى بصره از سپاهى كه بر اثر غضب و خشم خداوند پديد آيد، و ايشان را گرد و غبار و صدايى نباشد (ناگهان پيدا شوند) و (بر اثر ورود آنان) زود باشد كه ساكنين تو مبتلى شوند به مرگ سرخ (كشته شدن) و گرسنگى غبار آلوده (قحطى كه رخسار گرسنه تيره و تاريك گردد).
ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)