استفتاء:
برخى از عرفا چنين گفته اند: «آنكه فرشتگان بر او سجده كردند كسى بود كه پس از خلقت اش به مرحله انسانيت كامل رسيد، خداوند روح را در او دميد و چنين فرمود: «فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِى فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِينَ» (1)، اين مقام از آنِ گرامى ترين و بزرگ ترين مخلوق الهى يعنى محمد (صلى الله عليه وآله وسلم) مى باشد.
بر اين اساس چگونه مى توان سجده ملائكه در برابر حضرت محمد (صلى الله عليه وآله وسلم) را با سجده آنان در برابر آدم (عليه السلام) تطبيق داد؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه؛ اين گفتار منسوب به بيانات اهل بيت (عليهم السلام) بوده و در تعدادى از روايات آمده است; از جمله روايتى از امام سجاد (عليه السلام) بنا به نقل از جدش رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) كه فرمود: هنگامى كه آدم ديد نورى از وجودش داراى درخشش است ـ زيرا خداوند ارواح ما را از بالاى عرش به كمر آدم انتقال داده بود نور را ديد ولى اشباح برايش هويدا نبود ـ گفت: پروردگارا! اين نورها كيانند؟
خداوند گفت: اين نورها ارواحى هستند كه از بهترين جايگاه هاى عرش خودم به كمر تو منتقل كردم و براى همين است كه به ملائكه امر كردم تا بر تو سجده كنند، زيرا ظرفى براى آن ارواح شده اى (2).
----------------------------------------------------------------------
1- پس وقتى آن را درست كردم و از روح خود در آن دميدم پيش او به سجده درافتيد; حجر: 29.
2- «أنّ آدم لمّا رأى النور ساطعاً من صلبه إذ كان الله قد نقل أشباحنا من ذروة العرش إلى ظهره رأى النور ولم يتبيّن الأشباح، فقال: يا ربّ ما هذه الأنوار؟ فقال الله عزّ وجلّ: أنوار أشباح نقلتهم من أشرف بقاع عرشى إلى ظهرك، ولذلك أمرت الملائكة بالسجود لك; إذ كنت وعاءاً لتلك الأشباح»; بحارالانوار، ج 11، ص 150.
