• سال و محل تولد حضرت رقيه و همراهى ايشان با امام حسين(ع)
سوال16: حضرت رقيه در چه سالى و كجا متولد شده است؟ آيا حضور ايشان در كاروان امام حسين(عليه السلام) و سفر امام به سوى كوفه قطعى است؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ آنچه از تاريخ برمى آيد اينست كه حضرت رقيه(عليها السلام) بين سال 57 و 58 هـ . ق در مدينه منوره متولد شد و وفاتش در ماه صفر 61 هجرى(1) در دمشق مى باشد، پس سه تا هفت سال داشته است.
ارباب مقاتل در مورد حضور او در واقعه كربلا نقل كرده اند كه حسين(عليه السلام) در بيشتر از يكجا و يك حادثه، نام او را به زبان رانده به خصوص در ساعات آخر عمر شريف آن حضرت، زمانيكه مى خواست با اهل و عيالش وداع كند با صداى بلند ندا داد: اى خواهرم، اى ام كلثوم و تو اى زينب و تو اى رقيه و تو اى فاطمه و تو اى رباب بنگريد اگر كشته شدم گريبان چاك نكنيد و چنگ به صورت نزنيد و بيتابى نكنيد «اللهوف فى قتلى الطفوف» و همچنين در مقتل ابى مخنف كه قديمى ترين مقتل درباره اباعبدالله الحسين(عليه السلام) مى باشد آمده كه در روز عاشورا براى وداع با اهل بيت و عيالش ندا كردند: (اى ام كلثوم، و اى سكينه، و اى رقيه و اى عاتكه و اى زينب، اى اهل بيت من درود من بر شما باد.)
• اسناد موجود درباره حضرت رقيه در منابع اهل سنت
سوال17: آيا اعتقاد به وجود مقدس حضرت رقيه، جزء باورها و اعتقادات خاص شيعيان است و يا در منابع اهل سنت نيز مى توان مصادرى يافت كه گويا و معترف به وجود حضرت رقيه باشند؟ جهت استناد به اين منابع، شيعه و سنى، لطفا به آنها اشاره بفرماييد.
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ از منابع تشيع كه درباره حضرت رقيه سخن گفته اند مى توان به ارباب مقاتل و از منابع اهل سنت نيز مى توان به منابع زير اشاره نمود:
عبدالوهاب فرزند احمد شافعى مصرى (متوفى در سال 972 هـ) در كتابش «المنن: باب دهم» درباره مرقد رقيه(عليها السلام) چنين گفته است: اين خانه، بقعه اى است در دمشق كه بوسيله آل پيامبر(صلى الله عليه وآله) و رقيه شهيده، دختر حسين(عليها السلام) شرف پيدا كرده است.
علامه شيخ حافظ سليمان القندورى الحنفى (متوفى در سال 1294 هـ) نام رقيه(عليها السلام) را از زبان اباعبدالله(عليه السلام) ذكر كرده: (پس ندا كرد اى ام كلثوم، و اى سكينه، و اى رقيه ،و اى عاتكه، و اى زينب، و اى اهل بيت من درود من بر شما باد.)
علامه حائرى در كتاب معالى السبطين مى نويسد:
دختران امام حسين(عليه السلام) عبارتند از: سكينه، فاطمه صغرى، فاطمه كبرى و رقيّه عليهنّ السّلام.(2)
مادرش طبق نقل ها; امّ اسحاق و اُمّ جعفر قُضاعيّه يا شاه زنان بوده است.(3)
• سرگذشت حضرت رقيه در واقعه عاشورا
سوال18:حضرت رقيه در واقعه عاشورا چند سال داشته و نحوه وفات او به چه شكل بوده است؟ آيا روايت خطيبان و مداحان از ماجراى شام، درباره اينكه ايشان پس از اينكه در خواب امام را ديد و پس از آن با مشاهده سر بريده امام حسين(عليه السلام) از دنيا رفت، صحيح و قابل اسناد است؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ حضرت رقيه در واقعه كربلا، دختربچه اى است سه ساله كه به خاطر كمى سنش، كشته شدن پدرش را از او پنهان نمودند.
كتب تاريخى درباره كيفيت شهادتش اينگونه گفته اند: حسين(عليه السلام)دختر كوچكى داشت كه بسيار او را دوست مى داشت و او نيز بسيار پدر را دوست مى داشت و سه ساله بود و در شام به همراه اسيران بود; در فراق پدر شب و روز گريه مى كرد به او مى گفتند او در سفر است. شبى پدر را در عالم رؤيا ديد زمانى كه از خواب بيدار شد بسيار بى تابى كرد و گفت: پدرم و نور چشمم را برايم بياوريد. هر چه اهل بيت(عليهم السلام) خواستند او را آرام كنند بيتابى و گريه او بيشتر مى شد: به خاطر گريه او حزن اهل بيت(عليهم السلام) برانگيخته شد و آنها نيز به گريه افتادند و بر سر و صورت زدند و بر سر خود خاك ريختند و موها را پريشان كرده و صداى شيون و فرياد آنها بالا رفت.
يزيد فرياد و شيون آنها را شنيد و گفت: چه خبر است؟ به او گفتند: دختر كوچك حسين(عليه السلام) پدرش را در خواب ديده، از خواب بيدار شده، پدرش را مى خواهد و گريه مى كند. زمانى كه لعين اين را شنيد، دستور داد: «سر پدرش را برايش ببريد و در مقابلش قرار دهيد تا آرام شود.»
سر را در طبقى قرار داده و با پارچه اى پوشاندند; و در مقابلش قرار دادند. دختر پارچه را برداشت و سر را در بغل گرفت در حاليكه اينگونه مى گفت: اى پدر چه كسى تو را با خونت خضاب كرد؟ اى پدر چه كسى رگ گردن تو را بريده؟ اى پدر چه كسى مرا در كودكى يتيم كرد؟ اى پدر يتيمه تا بزرگ شود چه كسى را دارد؟ اى پدر زنان بدون رو بند چه كسى را دارند؟ اى پدر بيوه زنان اسير چه كسى را دارند؟ اى پدر چشمان گريان چه كسى را دارند؟ اى پدر گمشده هاى غريب چه كسى را دارند؟ اى پدر بعد از تو كه را دارم؟ بعد از تو من چه نااميدم، چه غريبم، اى پدر اى كاش من قربانى تو مى شدم. اى پدر اى كاش قبل از اين كور بودم. اى پدر كاش جان مى دادم و محاسن به خون خضاب شده تو را نمى ديدم، پس لب هايش را بر لب شهيد مظلوم قرار داد و گريه كرد تا اينكه بيهوش شد.
امام زين العابدين(عليه السلام) به عمه اش فرمود: اى عمه اى زينب، يتيمه را از روى سر پدرم بلند كن كه زندگى را ترك كرده است زمانى كه حضرت زينب او را تكان داد روح مطهرش، دنيا را ترك كرده بود. صداى شيون و زارى بلند شد. گفته شده: اهل بيت برايش زن غساله اى آوردند كه او را غسل دهد. او وقتى لباسهاى كودك را در آورد گفت من او را غسل نمى دهم، زينب فرمود: چرا او را غسل نمى دهى؟ گفت: مى ترسم بيمار باشد زيرا پهلوهاى او را كبود ديدم. زينب فرمود به خدا سوگند او بيمار نيست وليكن اين ضربه تازيانه هاى اهل كوفه است.
• محل قبر و ثواب زيارت ايشان
سوال19:محل دفن حضرت رقيه در كجا قرار دارد؟ آيا زيارت حضرت رقيه جزء زيارت مشاهد مشرفه به شمار آمده و از اجر و ثواب برخوردار است؟ آيا توسل و تضرع به حضرت رقيه جائز و در مظان استجابت قرار دارد؟ و يا زيارت ايشان، تنها با توجه به قاعده تسامح در ادله سنن جائز شمرده مى شود؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ حرم حضرت رقيه(عليها السلام) در فاصله صد مترى مسجد اموى يا بيشتر از آن و در دمشق قرار دارد. مسلمانان شيعه و سنى در زيارت حرم شريفش جديت كرده اند به طورى كه هم اكنون در زمره مشاهد مشرفه اى قرار گرفته كه مردم از هر گوشه و كنار دنيا به سوى او مى شتابند. بسيارى از مردم با كوله بارى از حوائج به قبر او پناه مى برند و اين يتيمه را شفيع و وسيله خود در درگاه خداوند قرار مى دهند و خداوند حاجتهاى آنها را به بركت رقيه(س) اجابت كرده و چه بسا بيمارانى كه شفا يافتند و چه قرضدارانى كه قرضشان ادا گشته و چه بسا گرفتارانى كه هم و غمشان برطرف شده و چه بسا اندوه و سختى كه زائل گشته است.
----------------------------------------------------------------------------------
1. ستاره درخشان شام، ص 219.
2. ستاره درخشان شام، ص 197.
3. همان، ص 199.