بسم الله الرحمن الرحيم
معرفی موسوعه 41 جلدی «فقه الصادق»
موسوعه کم نظیر «فقه الصادق» تالیف حضرت آیت الله العظمی روحانی (مدظله) در 41 جلد و 20 هزار صفحه منتشر شد. در این کتاب به تمامی مسائل و فروعات فقهی از ابتدای بحث طهارت تا پایان بحث دیات پرداخته شده است . این مجموعه تاکنون بارها در داخل و خارج از کشور تجدید چاپ شده و با استقبال علما و فضلای داخل و خارج کشور مواحه گشته است .
لازم به ذکر است حضرت آیت الله العظمی روحانی تالیف این مجموعه فقهی را از سال 1370 قمری (60سال پیش) آغاز کرده و در سال 1398 هجری قمری و در اوج مبارزات بر علیه رژیم ستمشاهی و در حالی که در تبعید به سر می بردند ، نگارش آخرین جلد آن را به پایان رسانده اند. جلد اول این کتاب که به مبحث طهارت اختصاص دارد و هم اکنون در کتابخانه ملی و سایر کتابخانه های معتبر موجود است اولین بار در سال 1373 قمری توسط دارالمحکمه قم به چاپ رسیده است .
یکی از امتیازات این مجموعه فقهی آن است که طلاب و محققین را از مراجعه به کتابهای فقهی جهت اطلاع از آرای دیگر فقیهان بی نیاز می کند؛ چه آنان که در قرنهای گذشته می‌زیسته‌اند و چه آن دسته از فقیهان معاصر مانند آیت الله خوئی، میرزای نائینی ، محقق اصفهانی و آیة الله حکیم که پیش از نگارش این مجموعه آرای فقهی خود را عرضه کرده اند و حتی فراتر از این، آرای آن دسته از فقیهانی را گرد آورده است که مراجعه به آثارشان چندان رواج ندارد؛ مانند برخی از آرای آیت الله کاظم شیرازی وآیت الله عبد الکریم حائری .
از نکات قابل اشاره آنکه ،حضرت آیت الله العظمی بروجردی (ره) دوبار از کتاب فقه الصادق در منبر تدریس خود مطالبی نقل فرمودند و حضرت آيت اللَّه العظمى خويى(ره) در وصف این کتاب طى نامه اى مرقوم فرمودند كه: من كتاب فقه الصادق را شخصا براى آيت اللَّه كاشف الغطاء بردم و گفتم: ببينيد من چه خدمت بزرگى به عالم اسلام و فقاهت نموده ام و چنين عالم محققى را تربيت كردهام .
مهمترین ویژگی و نقاط تمایز موسوعه «فقه الصادق » را می توان در موارد زیر دانست :
تمامیت: فقه الصادق از معدود مجموعه های فقهی ِ مخصوصا در دوره های اخیرِ ِ است که مولف آن توفیق یافته تا به تمام مسائل فقهی از ابتدای کتاب طهارت تا پایان کتاب دیات بپردازد .
جامعیت: این موسوعه به بسیاری از فروعات فقهی پرداخته که حتی مرحوم علامه حلی در متن تبصره به آن اشاره ای نکرده است. لازم به ذکر است هر چند این موسوعه به کتاب «التبصره »ارجاع می دهد لیکن بسیاری از فروعات فقهی که در متون دیگری مانند «العروه الوثقی» آمده است را در بر می گیرد .
تتبع و کاوشگری: موسوعه فقه الصادق، خواننده را از مراجعه به کتابهای فقهی جهت اطلاع از آرای دیگر فقیهان بی نیاز می کندمی‌کند؛ چه آنان که در قرنهای گذشته می‌زیسته‌اند و چه آن دسته از فقیهان معاصر مانند آیت الله خوئی، میرزای نائینی ، محقق اصفهانی و آیة الله حکیم که پیش از نگارش این مجموعه آرای فقهی خود را عرضه کرده اند و حتی فراتر از این، آرای آن دسته از فقیهانی را گرد آورده است که مراجعه به آثارشان چندان رواج ندارد؛ مانند برخی از آرای شیخ کاظم شیرازی و شیخ عبد الکریم حائری .
پژوهشگری و تحقیق: موسوعه فقه الصادق، تنها به گردآوری آرای فقهی بسنده نکرده؛ بلکه تمام آنها را بر اساس دلایل و براهین محکم و به طور دقیق و علمی مورد بررسی و ارزیابی قرار داده است .
توجه به فقه پویا: درحالی که برخی از کتابهای فقهی توجه چندانی به روشهای قاعده مند و استفاده از ساختار اصولی دقیق در نگارش ندارند و تنها بر اساس توافقات و ادراکات عرفی به ارائه مباحث می پردازند موسوعه فقه الصادق با جمع دو ویژگی شاخص گردیده است: بکارگیری ساختار دقیق اصولی و فهم عرفی درست و زیبا از متون شرعی .
جدید و به روز بودن: موسوعه فقه الصادق بر اساس جدیدترین شیوه‌ها و نظرات اصولی نگاشته شده و همگام با تغییرات و پیشرفتهای علم اصول شیعه است و از این رو خواننده را از قواعد اصولی دقیقی که علم اصول در دوره معاصر به آن دست یافته، دور نمی‌سازد .
روانی و راحتی متن: اگر چه موسوعه فقه الصادق شامل مباحث و ادله و مناقشات دقیق می باشد اما از آنجا که با قلم عربی زیبا، عبارات سلیس و بیان واضح به رشته تحریر درآمده است، مطالب پیچیده و دشوار آن حتی برای طلبه های جوان فاضل نیز به آسانی قابل هضم می باشد .
آن چه گذشت تنها برخی از ویژگیها و نقاط تمایز موسوعه عظیم فقه الصادق بود و دیگر ویژگیهای منحصر بفرد ان بر همین اساس شناخته می شوند .