سوال 1: نظر مبارک معظم له راجع به ابن عربی صاحب فتوحات و فصوص از جهت تشیع یا عدم آن چیست؟
پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ محیی الدین ابن عربی در کتاب فتوحات مکیه ـ خود را مستغنی از شناخت امام زمان می داند ـ و خدا را عین همه اشیا معرفی می کند ـ و ولایت ظاهر و باطنی برای افرادی چون معاویه و متوکل قائل است ـ و به خود اجازه می دهد از انبیاء امتحان توحید بگیرد و همه مردود بداند ـ و در عالم کشف شهود شیعه را به صورت خنزیر ببیند و غیر اینها از مزخرفات، هنوز درباره او شک دارید که سوال می کنید.
سوال 2: آیا مطالب مندرج در آثار مکتوب وی که معارض با ضروریات مذهب شیعه می باشد را می توان حمل بر تقیه و استضعاف فکری و قصور وی دانست؟
پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ ابدا ممکن نیست.
سوال 3: نظر مبارک درباره مولوی چیست؟
پاسخ حضرت آیت الله العظمی روحانی:
باسمه جلت اسمائه؛ غلاة چند طایفه می باشند عده ای معتقدند که حضرت امیرالمومنین یا یکی از ائمه (علیهم السلام) خدا و رب جلیل و اینکه آن حضرت خدای مجسم می باشند و این دسته شکی نیست در کفرشان و نجاستشان.
عده ای دیگر، نسبت الوهیت به آنها نمی دهند ولی معتقدند که امور راجعه به تشریع و تکوین همه به دست امیرالمومنین یا یکی از ائمه (علیهم السلام) می باشد.ـ و معتقدند او ممیت و محی و خالق و رازق است.ـ و انبیاء گذشته را سرّاً و پیغمبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را جهراً تایید می نماید.ـ این هم مطلبی است خلاف ضروری چون امور تکوینی و تشریعی همه به دست خدای تعالی است.
و اما صوفیه: مشایخ آنها معتقدند که دانش خود را مستقیما از خدا دریافت می کنند و محی الدین عربی راجع به بایزید بسطامی در مقدمه فتوحات مکیه صفحه 31 چاپ دارالصادر بیروت و نیز مشایخ آنان مدعیند وحی از جانب خدا مستقیما به آنان می شود. همان گونه که مولوی درباره بایزید می گوید که خداوند به او وحی نمود که تو قطب العارفین هستی و محی الدین درباره بایزید معجزه قائل است و غیر از اینها از کلمات کفرآمیز و لذا در روایت صحیحه از امام صادق (علیه السلام) نقل شده صوفیه از دشمنان ما می باشند و کسی که میل به آنها کند از آنها است و با آنها محشور می شود. و کسی که آنها را رد کند مانند کسی است که جهاد با کفار نموده بین یدی رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم).
