خطبه پنجاه و هشتم:

 

هنگامی كه امام عليه السلام تصميم به جنگ با خوارج گرفت و به آن حضرت گفته شد كه ايشان از پل نهروان عبور كردند، فرمود:

 

(1) قتلگاه ايشان (موضع كشته شدنشان) اين طرف آب (نهروان) است،

 

(2) سوگند به خدا ده تن از آنان (از كشته شدن) نجات نمى ‏يابد، و ده نفر هم از شما هلاك نمى‏ گردد (چون حضرت براى جنگ با خوارج در پى ايشان مى ‏رفت، مردى از اصحابش آمد و گفت: يا اميرالمؤمنين خوارج از نهر عبور كردند، فرمود ديدى ايشان گذشتند؟ آن مرد گفت آرى، فرمود سوگند به خدا عبور نكردند و هرگز عبور نمى ‏كنند و محل كشته شدن آنها اين طرف نهر است، بعد از آن سوار شده رفتند، چون نزديك نهر رسيدند، ديدند كه همه خوارج غلاف شمشيرها را شكسته اسب هاى خود را پى كرده آماده جنگند و فرياد می كنند: لا حكم إلا لله؛ يعنى حكمى نيست مگر از جانب خدا «اين كلمه را هميشه شعار خود قرار داده غوغايى بر پا مى ‏نمودند» پس حضرت فرمان جنگ داد، چون جنگ تمام شد فهميدند كه نه تن از خوارج فرار كرده كشته نشده ‏اند و از اصحاب حضرت فقط هشت تن كشته شده بودند. سيد رضى فرمايد:) مقصود حضرت از لفظ نطفة (كه به معنى آب صافى است) آب نهر است و اين فصيح ترين كنايه است براى آب هر چند زياد باشد، و پيش از اين به اين معنى (در پایين خطبه چهل و هشتم كه راجع به جنگ با خوارج بود) اشاره نموديم.

 

ترجمه و شرح نهج البلاغه (فیض الاسلام)