باب سى و سوّم:
«ثواب كسى كه به واسطه گفتن شعر در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام گريه كند و ديگران را بگرياند»
حدیث 1: حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ الْقُرَشِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي هَارُونَ الْمَكْفُوفِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع يَا أَبَا هَارُونَ أَنْشِدْنِي فِي الْحُسَيْنِ ع قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ فَبَكَى فَقَالَ أَنْشِدْنِي كَمَا تُنْشِدُونَ يَعْنِي بِالرَّقَّةِ قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ:
امْرُرْ عَلَى جَدَثِ الْحُسَيْنِ *** فَقُلْ لِأَعْظُمِهِ الزَّكِيَّةِ
قَالَ فَبَكَى ثُمَّ قَالَ زِدْنِي قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ الْقَصِيدَةَ الْأُخْرَى قَالَ فَبَكَى وَ سَمِعْتُ الْبُكَاءَ مِنْ خَلْفِ السِّتْرِ- قَالَ فَلَمَّا فَرَغْتُ قَالَ لِي يَا بَا هَارُونَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع شِعْراً فَبَكَى وَ أَبْكَى عَشْراً كُتِبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَبَكَى وَ أَبْكَى خَمْسَةً كُتِبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَبَكَى وَ أَبْكَى وَاحِداً كُتِبَتْ لَهُمَا الْجَنَّةُ وَ مَنْ ذُكِرَ الْحُسَيْنُ ع عِنْدَهُ فَخَرَجَ مِنْ عَيْنِهِ مِنَ الدُّمُوعِ مِقْدَارُ جَنَاحِ ذُبَابٍ كَانَ ثَوَابُهُ عَلَى اللَّهِ وَ لَمْ يَرْضَ لَهُ بِدُونِ الْجَنَّة.
ابوالعباس قرشى، از محمّد بن الحسين بن ابى الخطّاب، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از ابى هارون مكفوف نقل كرده كه وى گفت:
حضرت ابو عبداللّه عليه السّلام فرمودند: اى ابا هارون، آيا شعرى در مصيبت امام حسين عليه السّلام برايم مى خوانى؟
ابا هارون مى گويد: پس براى آن حضرت شعرى خواندم و آن جناب گريست.
سپس فرمودند: همان طورى كه پيش خود شعر و مرثيه مى خوانيد برايم بخوان يعنى با رقّت و لطافت.
ابا هارون مى گويد: پس اين بيت را براى آن جناب با رقّت و لطافت خواندم:
امرر على جدث الحسين *** فقل لاعظمه الزّكية
يعنى: گذر كن بر قبر حضرت حسين بن على عليهما السّلام، پس به استخوان هاى پاك و مطهّرش بگو.
ابا هارون مى گويد: امام عليه السّلام گريست، سپس فرمود: بيشتر برايم بخوان. پس قصيده ديگر براى حضرتش خواندم.
ابا هارون مى گويد: امام عليه السّلام گريستند و صداى گريه اهل منزل را از پشت پرده شنيدم.
سپس ابا هارون مى گويد: وقتى از خواندن فارغ شدم حضرت به من فرمودند:
اى ابا هارون، كسى كه در مرثيه حسين بن على عليهما السّلام شعرى خوانده و خود گريه كرده و ده نفر ديگر را بگرياند بهشت بر ايشان واجب مى گردد.
و كسى كه در مرثيه حسين عليه السّلام شعرى خوانده و خود گريه كرده و يك نفر ديگر را بگرياند بهشت براى هر دو واجب مى شود.
و كسى امام حسين را نزدش ياد كنند و از چشمش به مقدار بال مگس اشك بيايد ثواب و اجر او بر خداست و خداوند براى وى به كمتر از بهشت اجر و ثواب نمى دهد.
حدیث 2: حَدَّثَنِي أَبُو الْعَبَّاسِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي عُثْمَانَ عَنْ حَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِي عُمَارَةَ الْمُنْشِدِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ لِي يَا بَا عُمَارَةَ أَنْشِدْنِي فِي الْحُسَيْنِ ع قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ فَبَكَى ثُمَّ أَنْشَدْتُهُ فَبَكَى ثُمَّ أَنْشَدْتُهُ فَبَكَى قَالَ فَوَ اللَّهِ مَا زِلْتُ أُنْشِدُهُ وَ يَبْكِي حَتَّى سَمِعْتُ الْبُكَاءَ مِنَ الدَّارِ فَقَالَ لِي يَا أَبَا عُمَارَةَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع شِعْراً فَأَبْكَى خَمْسِينَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَأَبْكَى أَرْبَعِينَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَأَبْكَى ثَلَاثِينَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَأَبْكَى عِشْرِينَ فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَأَبْكَى عَشَرَةً فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع شِعْراً فَأَبْكَى وَاحِداً فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع شِعْراً فَبَكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ شِعْراً فَتَبَاكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ.
ابوالعبّاس از محمّد بن الحسين، از حسن بن على بن ابى عثمان، از حسن بن على بن ابى المغيره، از ابى عماره المنشد، از حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام نقل كرده، وى گفت:
حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام به من فرمودند: اى ابو عماره شعرى در مرثيه حسين عليه السّلام برايم بخوان.
ابو عماره مى گويد: براى آن حضرت شعر خواندم، پس آن حضرت گريست سپس خواندم باز آن جناب گريه كرده و بعد از آن باز خواندم و آن حضرت گريستند.
ابو عماره مى گويد: به خدا قسم پيوسته شعر مى خواندم و آن جناب گريه مى كردند تا جايى كه صداى گريه از منزل و خانه به گوشم رسيد
پس حضرت به من فرمودند: اى ابو عماره كسى كه در مصيبت حسين عليه السّلام شعرى بخواند سپس پنجاه نفر را بگرياند بهشت براى او است.
و كسى كه در مرثيه حسين عليه السّلام شعرى خوانده و چهل نفر را بگرياند بهشت براى اوست.
و كسى كه در مصيبت حسين عليه السّلام شعرى خوانده و سى نفر را بگرياند بهشت براى او است.
و كسى كه در مرثيه حسين عليه السّلام شعرى خوانده و بيست نفر را بگرياند بهشت براى او است.
و كسى كه در مصيبت حسين عليه السّلام شعرى خوانده و ده نفر را بگرياند بهشت براى او است.
و كسى كه در مصيبت حسين عليه السّلام شعرى خوانده و خودش بگريد بهشت براى او است.
و كسى كه در مرثيه حسين عليه السّلام شعرى خوانده و يك نفر را بگرياند بهشت براى او است.
و كسى كه در مرثيه حسين عليه السّلام شعرى خوانده و به هيئت گريه كن درآورد بهشت براى او است.
حدیث 3: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَسَّانَ عَنِ [ابْنِ ]أَبِي شُعْبَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ غَالِبٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَأَنْشَدْتُهُ مَرْثِيَةَ الْحُسَيْنِ ع فَلَمَّا انْتَهَيْتُ إِلَى هَذَا الْمَوْضِعِ:
لَبَلِيَّةٌ تَسْقُوا حُسَيْنا *** بِمِسْقَاةِ الثَّرَى غَيْرُ التُّرَابِ
فَصَاحَتْ بَاكِيَةٌ مِنْ وَرَاءِ السِّتْرِ وَا أَبَتَاهْ!!!
محمّد بن جعفر، از محمّد بن الحسين، از ابن ابى عمير، از عبداللّه بن حسّان، از ابن أبى شعبة، از عبداللّه بن غالب نقل كرده كه وى گفت:
بر حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام داخل شده پس شعرى در مرثيه حضرت امام حسين عليه السّلام خواندم و وقتى به اين بيت منتهى شدم:
لَبَلِيَّةٌ تَسْقُوا حُسَيْنا *** بِمِسْقَاةِ الثَّرَى غَيْرُ التُّرَابِ
به خدا قسم مصيبتى بود كه آن مصيبت حسين عليه السّلام را در آبخورگاه زمينى مرطوب نه خشك سيراب نمود پس مخدّره اى كه در پشت پرده مى گريست با صداى بلند فرياد زد: وا أبتاه!!!
حدیث 4: وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع بَيْتَ شِعْرٍ فَبَكَى وَ أَبْكَى عَشَرَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ بَيْتاً فَبَكَى وَ أَبْكَى تِسْعَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الْجَنَّةُ فَلَمْ يَزَلْ حَتَّى قَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ بَيْتاً فَبَكَى وَ أَظُنُّهُ قَالَ أَوْ تَبَاكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ.
محمّد بن جعفر، از محمّد بن الحسين، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام نقل كرد كه آن جناب فرمودند:
كسى كه در مرثيه حضرت امام حسين عليه السّلام يك بيت شعر خوانده پس گريه كند و ده نفر را بگرياند بهشت براى او و آن ده نفر مى باشد.
و كسى كه يك بيت شعر در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام خوانده پس گريه كند و نه نفر را بگرياند بهشت براى او و آن نه نفر مى باشد.
و پيوسته امام عليه السّلام اين فقره را با كاهش دادن نفرات تكرار نموده تا بالأخره فرمودند:
و كسى كه يك بيت شعر در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام خوانده و خود بگريد (راوى مى گويد گمان مى كنم امام عليه السّلام فرمودند: يا تباكى كرده و خود را به صورت گريه كن درآورد) بهشت براى او مى باشد.
حدیث 5: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الصَّفَّارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي هَارُونَ الْمَكْفُوفِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لِي أَنْشِدْنِي فَأَنْشَدْتُهُ فَقَالَ لَا كَمَا تُنْشِدُونَ وَ كَمَا تَرْثِيهِ عِنْدَ قَبْرِهِ قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ:
امْرُرْ عَلَى جَدَثِ الْحُسَيْنِ *** فَقُلْ لِأَعْظُمِهِ الزَّكِيَّةِ
قَالَ فَلَمَّا بَكَى أَمْسَكْتُ أَنَا فَقَالَ مُرَّ فَمَرَرْتُ قَالَ ثُمَّ قَالَ زِدْنِي زِدْنِي قَالَ فَأَنْشَدْتُهُ:
يَا مَرْيَمُ قُومِي فَانْدُبِي مَوْلَاكِ *** وَ عَلَى الْحُسَيْنِ فَأَسْعِدِي بِبُكَاكِ
قَالَ فَبَكَى وَ تَهَايَجَ النِّسَاءُ قَالَ فَلَمَّا أَنْ سَكَتْنَ قَالَ لِي يَا بَا هَارُونَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ ع فَأَبْكَى عَشَرَةً فَلَهُ الْجَنَّةُ ثُمَّ جَعَلَ يَنْقُصُ وَاحِداً وَاحِداً حَتَّى بَلَغَ الْوَاحِدَ، فَقَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ فَأَبْكَى وَاحِداً فَلَهُ الْجَنَّةُ ثُمَّ قَالَ مَنْ ذَكَرَهُ فَبَكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ.
محمّد بن الحسن، از محمّد بن الحسن الصفّار، از محمّد بن الحسن، از محمّد ابن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از ابى هارون مكفوف، وى مى گويد:
بر حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام وارد شدم، حضرت به من فرمودند: برايم شعر بخوان، پس براى آن حضرت شعر خواندم.
حضرت فرمودند: نه، آن طور كه در جمع خودتان مى خوانى و به همان نحو كه در كنار قبر آن حضرت (حضرت امام حسين عليه السّلام) مرثيه مى خوانى، بخوان.
ابو هارون مى گويد پس شعر ذيل را براى آن حضرت خواندم:
امرر على جدث الحسين *** فقل لاعظمه الزّكيّة
يعنى: گذر كن بر قبر حسين بن على عليهما السّلام، پس به استخوان هاى پاك و مطهّرش بگو.
ابو هارون مى گويد: وقتى حضرت گريستند، من خوددارى كرده و خواندن را متوقف نمودم، پس حضرت فرمودند:
بگذر، پس من گذشتم، سپس فرمودند:
بيشتر برايم بخوان، بيشتر برايم بخوان.
ابو هارون مى گويد: پس اين بيت را خواندم:
يا مريم قومى فاندبى مولاك *** و على الحسين فاسعدى ببكاك
اى مريم (مادر حضرت عيسى عليه السّلام) بايست و بر سرور خود ندبه و زارى نما، زارى كن بر حضرت حسين عليه السّلام و با اين زارى و گريه خود او را نصرت و يارى نما.
ابو هارون مى گويد: پس از خواندن اين بيت، حضرت گريست و مخدّرات شيون و زارى كردند.
وى مى گويد: وقتى بانوان آرام گرفتند حضرت به من فرمودند:
اى ابا هارون، كسى كه در مرثيه حضرت امام حسين عليه السّلام شعر بخواند و ده نفر را بگرياند بهشت براى او است سپس حضرت نفرات گريه كنندگان را يكى يكى كاهش داده تا به «واحد» رسيده و فرمودند:
كسى كه در رثاء حضرت حسين عليه السّلام شعر خوانده و يك نفر را بگرياند بهشت براى او است.
سپس فرمودند: كسى كه ياد امام حسين عليه السّلام نموده و براى آن حضرت بگريد بهشت براى او است.
حدیث 6: وَ رُوِيَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لِكُلِّ شَيْءٍ ثَوَابٌ إِلَّا الدَّمْعَةَ فِينَا.
از حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام مروى است كه آن جناب فرمودند:
هر چيزى ثواب و اجرى معيّن دارد مگر ريختن اشک براى ما كه ثوابش را احدى نمى داند.
حدیث 7: حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَسْكَرِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مَهْزِيَارَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ بَيْتَ شِعْرٍ فَبَكَى وَ أَبْكَى عَشَرَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ بَيْتاً فَبَكَى وَ أَبْكَى تِسْعَةً فَلَهُ وَ لَهُمُ الْجَنَّةُ فَلَمْ يَزَلْ حَتَّى قَالَ مَنْ أَنْشَدَ فِي الْحُسَيْنِ بَيْتاً فَبَكَى وَ أَظُنُّهُ قَالَ أَوْ تَبَاكَى فَلَهُ الْجَنَّةُ.
محمّد بن احمد بن حسين العسكرى، از حسن بن على بن مهزيار، از پدرش، از محمّد بن سنان، از محمّد بن اسماعيل، از صالح بن عقبه، از حضرت ابى عبداللّه عليه السّلام نقل كرده كه آن حضرت فرمودند:
كسى كه در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام يك بيت شعر بخواند پس خود گريسته و ده نفر را بگرياند بهشت براى او و آن ده نفر مى باشد.
و كسى كه در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام يك بيت شعر بخواند پس خود گريسته و نه نفر را بگرياند بهشت براى او و آن نه نفر مى باشد.
پس پيوسته حضرت نفرات را يكى يكى كاهش داده تا فرمودند:
كسى كه در مصيبت حضرت امام حسين عليه السّلام يك بيت شعر خوانده پس خود بگريد (راوى مى گويد: گمان مى كنم امام عليه السّلام فرمودند: يا تباكى كرده و خود را به صورت گريه كن درآورد) بهشت براى او مى باشد.
کتاب «کامل الزّیارات»، ترجمه: سيد محمدجواد ذهنى تهرانى