استفتاء:
در ميان فقهاى مذهب اهل بيت(عليهم السلام) روشن است كه شهرت عملى، جبران كننده ضعف سند روايت است، بر اين باور اگر روايتى از نظر سند ضعيف باشد، امّا پيشينيان اصحاب ما به آن عمل نموده باشند، خود عمل آنان به دلالت آن حديث، ضعف سند آن را جبران مى كند، چرا كه بسا آنان كه به زمان صدور نزديك بودند، قرائن و شواهدى بر درستى آن ديده اند و مورد اعتماد آنان قرار گرفته كه اين قرائن و شواهدِ درستى سند در گذر زمان به متأخرين نرسيده است و اگر مى رسيد باعث اعتماد بر صدور آن مى گرديد. حال آيا اين سبك و مبنا را مى توان بر غير روايات فقهى نيز گسترش داد؟ براى نمونه: همين موضوع فاجعه بار شكستن دنده و پهلوى حضرت زهرا(عليها السلام) در داستان غم انگيز يورش به خانه او، به صورتى از سوى پيشينيان اصحاب پذيرفته شده و با آن رفتار سنجيده اى گرديده كه با اندك دقّت باعث اعتماد به صدور آن مى گردد. پس، هنگامى كه در جبران ضعف سند روايت، سبك برخورد و پذيرش آن از سوى پيشينيان اصحاب، باعث جبران آن مى گردد، اين ملاك در اين رويداد غمبار و نظير آن نيز جريان مى يابد; با اين توضيح كه روايت فاجعه بار شكستن دنده و پهلوى حضرت زهرا(عليها السلام) تنها نمونه است و پرسش ما از سبك و روش است; نظر شما در اين مورد چيست؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه ؛ درست است، اين دليل، روايات غير فقهى را هم شامل مى شود، امّا بايد به خاطر داشت كه شهرت داراى اقسامى است:
1. شهرت روايى،
2. شهرت عملى،
3. و شهرت فتوايى.
امّا شهرت روايى، عبارت از اسباب ترجيح يكى از دو روايت رسيده در موضوعى، بر ديگرى است.
امّا شهرت عملى، عبارت از استناد مشهور به روايتى در صدور فتواست، و اين شهرت عملى از مميزات حجّت از عدم حجّت است.
اما شهرت فتوايى، نه جبران كننده ضعف سند روايت است و نه از اسباب ترجيح; با اين بيان اگر مورد سؤال از قبيل شهرت عملى باشد نكته مورد نظر شما درست است، و اين ملاك در غير روايات فقهى نيز جريان مى يابد، و گر نه اثرى در عمل پيشينيان اصحاب بر جبران ضعف سند حديث نيست و ضعف سند آن را جبران نخواهد كرد. در اين مورد بيشتر دقت كنيد.
