تفسير سخنان على (عليه السلام) در نامه اى به معاويه

باسمه جلت اسمائه؛ اميرالمؤمنين (عليه السلام) نامه هاى ديگرى هم به معاويه نوشته است، به عنوان مثال در نامه هفتم نهج البلاغه خطاب به معاويه چنين آمده است: «پس از حمد و ثناى خداوندى و درود بر پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) و دودمان او، پندى از تو كه از جملاتى به هم چسبيده و رساله اى آرايش كرده تشكيل يافته، به من رسيد. آن را با رأى فاسد خود امضا كرده اى. اين نامه از مردى است كه براى او نه بينايى هدايت كننده اى وجود دارد و نه راهنمايى كه او را به رشد و كمالش برساند.

[نويسنده نامه] مردى است كه هوى او را خوانده و او اجابتش كرده است و گمراهى او را رهبرى نموده است، او هم از آن پيروى نموده است. در نتيجه اين نابكارى ها، سخنى گفته است با مغلطه كارى، و گمراهى را پيش گرفته است در جهل ساقط  كننده» (2).

با نگاهى به نامه هاى اميرالمؤمنين (عليه السلام) به معاويه مشخص مى شود كه ايشان بر اساس اعتقاد عموم مردم با معاويه سخن گفته است چرا كه ايشان از رهگذر مدارا و تقيه، با مردم معاشرت مى كرد و از همين رو درصدد آن بود تا بر پايه اعتقادات معاويه، وى را به كرنش در برابر استدلال خود وادار  نمايد.

----------------------------------------------------------------

1- إِنَّهُ بايَعَنى الْقَوْمُ الَّذِينَ بايَعُوا أَبابَكْر وَعُمَرَ وَعُثَْمانَ عَلَى ما بايَعُوهُمْ عَلَيْهِ، فَلَمْ يَكُنْ لِلشّاهِدِ أَنْ يَخْتارَ، وَلاَ لِلغائِبِ أَنْ يَرُدَّ، وَإِنَّما الشُّورَى لِلْمُهاجِرِينَ والاَْنْصارِ، فَإِنِ اجْتَمَعُوا عَلَى رَجُل وَسَمَّوْهُ إِمَاماً كَانَ ذلِكَ لِلّهِ رِضىً: نهج البلاغه، نامه امام على (عليه السلام) به معاويه، نامه 6.

2- أَمّابَعْدُ، فَقَدْ أَتَتْنى مِنْكَ مَوْعِظَةٌ مُوَصَّلَةٌ، وَرِسالَةٌ مُحَبَّرَةٌ، نَمَّقْتَها بضَلاَلِكَ، وَأَمْضَيْتَها بسُوءِ رَأْيكَ، وَكِتابُ امْرِىء لَيْسَ لَهُ بَصَرٌ يَهْدِيهِ، وَلاَ قائِدٌ يُرْشِدُهُ، قَدْ دَعاهُ الْهَوَى فَأَجَابَهُ، وَقَادَهُ الضَّلاَلُ فَاتَّبَعَهُ، فَهَجَرَ لاَغِطاً، وَضَلَّ خَابطاً; نهج البلاغه، نامه 7.