عربی
بروزرسانی: ۱۴۰۲ چهارشنبه ۲۲ آذر
  • اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَيْنِ
کد : 18329-526     

آشنایی با مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی

مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق، پس از وفات آیت الله حاج سید جواد قمی، یگانه مرجع مرافعات و فصل دعاوی و رفع خصومات بود. تمام عقود و أسناد به مهر و امضای او رسید و ذكاوت عجیبی در امر قضاوت حل و فصل منازعات از ایشان مشاهده می شد...

اوایل آذرماه 1392 سنگ قبر مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی جد حضرت آیت الله العظمی سید محمدصادق روحانی (مدظله العالی) که در قبرستان شیخان قم واقع است تعویض شد، به این بهانه مروری داریم بر زندگینامه این عالم بزرگ که با اندکی ویرایش و تلخیص از کتاب ستارگان حرم جلد 4 نقل می شود:

 

 

آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی، در خاندانی محترم و متدین در سال 1255 ق، در قم زاده شد. او از اول كودكی به تحصیل علم علاقه بسیار داشت و پدر بزرگوارش حاج میرزا زین العابدین كه از اهل علم بود نیز او را به فراگیری دانش تشویق كرد و تا هیجده سالگی در قم به فراگیری مقدمات اشتغال داشت.

 

این فقیه بزرگ، پس از فراگیری ادبیات همراه با دوست و هم بحثش مرحوم ملا غلامرضا قمی به اصفهان مهاجرت كرد و دو سال در آنجا اقامت گزید. وی سپس به تهران رفت و نزد حكیم معروف مرحم آقا علی مدرس زنوزی به تحصیل حكمت و فلسفه پرداخت.

 

معظم له در حدود سال 1279 ق، همراه دوست دانشمند آیت الله ملا غلامرضا به نجف اشرف رهسپار شد و در محضر خاتم الفقهاء و المجتهدین مرحوم شیخ انصاری زانوی ادب به زمین زد و به مدت دو سال از بحث های وی بهره مند شد و كتاب «فرائد الاصول» را نیز در همان زمان تصحیح نمود.

 

پس از درگذشت شیخ اعظم (1281)، به درس فقه و اصول آیات عظام : میرزا محمد حسن شیرازی و میرزا حبیب الله رشتی حاضر شد و از محضر آنان توشه های بسیار برگرفت و با مهاجرت میرزای شیرازی به سامراء (1291 ق)، وی در نجف ماند و تنها از درس های میرزا حبیب الله رشتی بهره برد. و در همان زمان بود كه ملكه استنباط و قوه اجتهادش، شكوفا گردید و این از تقریرات درس فقه استادش - كه آمیخته با نظرات اوست - بر می آید  وی در آن هنگام در حوزه، به قدس و ورع و تقوی و صلاح و درستی مشهور شده بود.

 

او پس از 17 سال اقامت در نجف، سال 1296 ق، به همراه دوست و هم بحثش - ملا غلامرضا - به سامراء كوچید و به مدت دو سال هم از محضر میرزای شیرازی استفاده برد و با مكتب فقهی سامراء و میانی اصولی آن، آشنا گردید.

 

معظم له، در سال 1298 ق، با هم بحث خویش، مرحوم آیت الله ملا غلامرضا به زادگاهش و مورد توجه عموم علما و مردم شهر واقع شد، به ویژه آن كه چند نفر از مراجع و مجتهدین شهر مانند: مرحوم آیت الله حاج ملا صادق و مرحوم آیت الله حاج سید جواد قمی (م 1303 ق) ایشان را از نظر علم و فقاهت و تقوا ستودند.

 

مرحوم آیت الله العظمی حاج سید صادق، پس از وفات آیت الله حاج سید جواد قمی، یگانه مرجع مرافعات و فصل دعاوی و رفع خصومات بود. تمام عقود و أسناد به مهر و امضای او رسید و ذكاوت عجیبی در امر قضاوت حل و فصل منازعات از ایشان مشاهده می شد تا آنجا كه بعضی، آن ها را حمل بر كرامات كرده و حكایاتی نقل نموده اند.

 

از ویژگی های دیگر ایشان، نظم و ترتیب در زندگی بود. وی با كثرت مراجعات در امور شرعی و عادی، باز وقت تدریس و مطالعات و عبادات شركت در مجالس و تألیفاتش، هر یك به جای خود محفوظ بود از هیچ كدام غفلت نمی كرد. دیگر از ویژگی هایش عشق به كار و حل مشكلات مردم بود. از كاری كه وظیفه او بود هیچ وقت اظهار خستگی نمی كرد، چه بسا نیمه شب در سرما یا گرما برای رفع حاجتی سراغ او می آمدند، و او متغیر نمی شد.

 

 

از خصوصیات دیگر وی - كه در میان اهالی قم در تواتر رسیده بود - ملاقاتش با حضرت ولی عصر (عج) بوده است وی، بسیار اوقات در نیمه های شب از منزلش - در محله «سلطان محمد شریف» در خیابان چهارمردان، به سمت مسجد امام زین العابدین - در چهارراه سجادیه - بیرون می رفت و در آنجا به عبادت می پرداخت و بسیار اوقات هم می شد كه در آن مكان شریف، رهگذران شاهد نوری تابان و گفتگویش با شخص دیگر بودند.

 

در محضر آن فقیه فرزانه، شاگردانی چند پرورش یافتند كه عبارتند از آیات عظام و حجج اسلام:

 

1- حاج شیخ حسن فاضل (م 1366 ق)
2- حاج سید فخر الدین سیدی - نوه دختری مرحوم میرزای قمی - (م 1363)
3- حاج شیخ محمد كبیر قمی (1290- 1369 ق)
4- آخوند ملا علی كبر قمی
5- شیخ ابوالقاسم صغیر (1352)
6- حاج سید ابوالقاسم مرتضوی

 

و از میان این گروه، مرحوم حاج حسن فاضل از قم مهاجرت نكرد و اختصاص به شاگردی آن استاد عالیقدر پیدا كرد و به درجات عالیه فقاهت و اجتهاد نائل آمد.

 

از آنجا كه ایشان به جز امامت جماعت و مرجعیت امور دینی مردم، متصدی امر قضاوت، و فصل دعاوی و رفع خصومات بود و لذا كمتر تألیفی از او به یادگار مانده است. اما همان نوشتجات اندك او، گواه روشنی بر فضل و فقاهت اوست. وی حدود هزار ورق - یا بیشتر - از مباحث مختلفه در فقه و اصول نگاشته است كه متفرق می باشد و چون اورق بسیاری از آن ها مفقود شده، مرتب ساختن آن ها غیر ممكن است. اما كتابی كه هم اینك از او در دسترس است، «شرح كتاب الزكاة» شرایع (از آغار زكات تا اصناف مستحقین) می باشد، كه نزد نوادگان وی می باشد.

 

سال 1311 ق بود كه مرحوم آیت الله حاج سید صادق قمی، شروع به ساختمان مسجد و مدرسه نزدیك خانه مسكونی اش نمود و بنیاد مسجد در سال 1313 ق تمام شد و به تدریج حجرات مدرسه نیز در سالیان بعد تكمیل گردید و اینك مورد استفاده، جمعی از طلاب و فضلای حوزه علمیه قم است.

 

آیت الله العظمی حاج سید صادق قمی، پس از 83 سال زندگی آكنده از خدمات دینی و اجتماعی در ربیع الاول 1338 ق بدرود حیات گفت و پس از یك تشییع با شكوه، در سمت شمال مرقد میرزای قمی - در قبرستان شیخان كبیر - به خاك خفت.

 

از آن فقیه بزرگ فرزندان متعددی بر جای ماند، كه هر یك از مفاخر روحانیت و حوزه علمیه قم بوده اند که عبارتند از:

 

1- مرحوم آیت الله حاج میرزا محمود روحانی

 

وی در سال 1307 به دنیا آمد و پس از خواندن مقدمات و ادبیات سطوح نزد حضرات آیات: حاج شیخ حسن فاضل و آخوند ملا غلامرضا - صاحب قلائد - و حاج آقا احمد طباطبائی، در سال 1330 ق به نجف مشرف شد و از محضر آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی بهره مند گردید و مدتی نیز در مشهد، از محضر آیت الله العظمی حاج آقا حسین قمی استفاده نمود، سپس به قم مراجعت كرد و سالیان فراوان از درس های فقه و اصول آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حایری یزدی بهره برد، تا بدانجا كه یكی از معاریف علمای قم به شمار می رفت و پس از پدر بزرگوارش به جای وی اقامه جماعت می نمود. او عالمی عامل و فقیهی زاهد و متعبد بود و از جمله عالمان قم بود كه با پیامی از نهضت ملی شدن صنعت نفت و اهداف آیت الله سید ابوالقاسم كاشانی پشتیبانی نمود. وفاتش در 18 شعبان المعظم 1381 ق رخ داد و در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه علیهم السلام مدفون گردید. (ایشان والد حضرت آیت الله العظمی سید محمد صادق روحانی می باشند)

 

2- مرحوم آیت الله حاج میرزا ابوالحسن روحانی

 

وی در سال 1309 ق به دنیا آمد و پس از تحصیل سطوح عالیه در محضر آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی در نجف اشرف به قم آمد و در درس های آیت الله حاج شیخ عبدالكریم حایری شركت جست تا به مقام اجتهاد نائل آمد، وی پس از سال ها اقامت در قم و خدمات دینی و اجتماعی، به نجف اشرف مهاجرت نمود و بعد از سالی چند، در 6 ذیقعدة الحرام 1382 ق بدرود حیات گفت و در مقام هود و صالح در قبرستان وادی السلام نجف به خك سپرده شد.

 

3- مرحوم آقای میرزا فخرالدین روحانی

 

او در عنوان جوانی، در اوج فضل و كمال در 10 شوك المكرم 1369 ق درگذشت و در صحن موزه حرم مطهر حضرت معصومه علیهم السلام به خك سپرده شد.

 

4- آیت الله حاج میرزا ابوالقاسم روحانی

 

او در 1316 ق در خاندان فقاهت و تقوا زاده شد و پس از تكمیل سطوح به نجف اشرف مهاجرت كرد و از محضر آیات عظام، میرزا نائینی آقا ضیاء الدین عراقی و سید ابوالحسن اصفهان بهره برد تا به مقام اجتهاد نائل آمد و به وطن خویش بازگشت و در مسجد امام حسن عسكری به اقامه جماعت و ترویج شعائر دینی پرداخت، وی در 27 رمضان 1384 ق در گذشت و در قبرستان شیخان، به خك آرمید..

 

5- مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج آقا احمد روحانی

 

وی در 13 شوال 1322ق به دنیا آمد و پس از وفات پدر، در محضر آیات عظام سید محمد تقی خوانساری، میر سید علی یثربی كاشانی و مرحوم حاج شیخ حسن فاضل سطوح فقه و اصول را فرا گرفت، سپس در محضر آیت الله حاج شیخ عبدالكریم حایری (در قم) و حضرات آیات میرزای نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی، و میرزا ابوالحسن مشكینی (در نجف اشرف) و آیت الله حاج آقا حسین قمی (در كربلا) مبانی فقهی و بنیه علمی خویش را استوار ساخت.

 

وی در این مدت برای تبلیغ دین، بارها به هندوستان سفر كرده و در ملازمت آیت الله قمی برای اعاده حجاب زنان، به ایران آمد و پس از موفقیت دینی ایران، به وطن خود باز آمد و در سال 1374 ق به اصرار گروهی از علما و مردم متدین تهران، امامت جماعت مسجد بنی هاشمی را بر عهده گرفت و به نشر احكام دین پرداخت. از تألیفات وی كتاب «سر السعادة» در فضیلت صلوات، و «كفایة النحو»، «تسلیة المریض» و «خاطرات» است، وی در دوم صفر 1384 ق بدرود حیات گفت و در قبرستان شیخان به خك سپرده شد.

 

منابع مطلب: سر السعادة (مقدمه)، نقباة البشر، گنجینه دانشمندان، رجال قم، آثار الحجة، رجال قم

موارد مرتبط معرّفی مركز الامام الصادق للثقافة والتوجيه پیام تشکّر و قدردانی بابت ارسال پیام‌های تسلیت و ابراز همدردی‌ به مناسبت ارتحال مرجع مجاهد مرحوم آیت‌اللّه العظمی سیّدمحمّدصادق حسینی روحانی(ره) سخنی درباره تقلید و وظیفه مقلّدان حضرت آیت‌اللّه العظمی سیّدصادق روحانی(قدس سره) پس از رحلت ایشان» گفتاری از آیت الله مصطفی مصری العاملی درباره مرجع مجاهد حضرت آیت‌اللّه العظمى سیّدصادق روحانى(قدّس سرّه) مراسم تشییع و وداع با پیکر آیت الله العظمی روحانی بيانيه وكيل عام حضرت آيت الله العظمى روحانى مرجع مجاهد آيت الله العظمى روحانى به ملكوت اعلى پيوست پیام تسلیت دفتر آیت الله العظمی روحانی در پی رحلت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی تولید نرم افزار اندرویدی مجموعه آثار فقهی و اصولی حضرت آیت الله العظمی روحانی دام ظله تولید نسخه جدید ویندوزی مجموعه آثار آیت الله العظمی روحانی دام ظله
نظر شما :
captcha