پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی روحانی«قدس سره»
اثرات قیام امام حسین (ع) - بخش دوم
•ØªØ­Ù‚Ù‚ تحولات اجتماعى
 
س6: چگونه مى ØªÙˆØ§Ù† از عاشورا، در راستاى توحيد امت اسلامى Ùˆ اقامه حكومتى به دور از خشونت Ùˆ همراه با عفو Ùˆ گذشت استفاده كرد؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ تحولات اجتماعى به دو گونه Ùˆ صورت تحقق مى ÙŠØ§Ø¨Ø¯: 1. رفرم Ùˆ اصلاح، 2. انقلاب Ùˆ جهش.
در تحول اصلاحى، جامعه آرام آرام به اهداف اصلاحى فرهنگى، اجتماعى، سياسى Ùˆ... خود دست مى ÙŠØ§Ø¨Ø¯ Ùˆ هرگز دست به خونريزى نمى Ø²Ù†Ø¯. چنانچه اين تحول در آغاز نهضت اسلامى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم)در مكه Ùˆ هجرت او به مدينه رخ داده Ùˆ پيامبر عرصه Ù‡Ø§Ù‰ فرهنگى Ùˆ سياسى را بدون خونريزى فتح كرده است كه مسيح نيز همين طور است. اما انقلاب اجتماعى، همواره همراه با خشونت Ùˆ خونريزى صورت مى Ú¯ÙŠØ±Ø¯. زيرا تضاد ميان نيروهاى ارتجاعى Ùˆ نيروهاى اصلاح گر Ùˆ انقلابى شديد مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯ Ùˆ در نتيجه به خونريزى Ùˆ مقاومت منتهى مى Ø´ÙˆØ¯. امثال آن در انقلاب بازگشت به اهداف اسلامى دوره عثمان، انقلاب فرانسه Ùˆ الجزاير در دنيا مشاهده مى Ø´ÙˆØ¯. به نظر من اين موضوع بستگى به شرايط جامعه مسلمين دارد كه در Ú†Ù‡ مرحله Ø§Ù‰ از تمدن Ùˆ شرايط اجتماعى به سر مى Ø¨Ø±Ù†Ø¯ØŒ اگر آگاهانه باشد، قطعاً خون بر شمشير پيروز است، Ú†Ù†Ø§Ù†Ú†Ù‡ در ايران اتفاق افتاد Ùˆ يا برخورد Ùˆ خشونت ظهور مى ÙŠØ§Ø¨Ø¯ØŒ چنانچه در مورد انقلاب فرانسه (17 اكتبر) Ùˆ الجزاير ديده مى Ø´ÙˆØ¯.
 
•ØªÙ„ازم ابلاغ پيام يك نهضت، با تجمع، شعار Ùˆ ابراز احساسات
 
س7: گفته مى Ø´ÙˆØ¯ كه براى احياى انديشه سيد الشهداء Ùˆ در نتيجه اجراى احكام الهى احتياجى به اقامه شعائر حسينى(از قبيل سينه زنى، زنجير زنى) كه امروزه به شكل گسترده در ميان شيعه Ùˆ فرقه Ù‡Ø§Ù‰ مذهبى ديگر از قبيل هندوها نيز مطرح مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯ وجود ندارد; اين مسأله، امرى مطابق با قوانين شرعى Ùˆ عرفى نبوده، بلكه وسيله Ø§Ù‰ براى تمسخر ديگران است Ùˆ لذا از توانايى Ù‡Ø§Ù‰ خود جهت جلوگيرى از اقامه آن، بيشترين استفاده را مى ÙƒÙ†Ù†Ø¯ØŒ اين سياست استعمارى را چگونه تفسير مى ÙƒÙ†ÙŠØ¯ØŸ
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ ابلاغ پيام يك نهضت Ùˆ انتقال آن به نسل Ù‡Ø§ Ùˆ ملت Ù‡Ø§ØŒ قطعاً بايد با نوعى تجمع، شعار Ùˆ ابراز احساسات خاص همراه باشد، چنانچه اين مراسم در ابلاغ پيام مسيح از سوى كاتوليك Ù‡Ø§ Ùˆ احياى آيين Ù‡Ø§Ù‰ خاص در روز جهانى كار، پيام آزادى ابراهام لينكن(فروزاندن مشعل آزادى) با تجمع در زير مجسمه آزادى، در همه ملت Ù‡Ø§ با آداب Ùˆ رسوم مختلف ديده مى Ø´ÙˆØ¯. طبيعى است ابلاغ پيام عاشورا به ملت Ù‡Ø§Ù‰ مسلمان Ùˆ آزادى Ø®ÙˆØ§Ù‡ØŒ بايد از راه يادآورى شعارها، كلمات، Ùˆ خطبه Ù‡Ø§Ù‰ شهداى عاشورا صورت بگيرد Ùˆ اين مسأله تنها از راه اقامه مراسم عزادارى Ùˆ ياد يادآوران امكانپذير است. اگر امروزه وسايل ارتباط جمعى گسترده شده، بهتر است از آنها نيز استفاده Ø´ÙˆØ¯.
اما اين كه عده Ø§Ù‰ اين مراسم را به نحو خاص اقامه مى ÙƒÙ†Ù†Ø¯ØŒ چنانچه در سؤال يادآورى شده است، طبعاً آنها نوعى آداب Ùˆ رسوم محلى، قومى مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯.
ولى در عين حال، حتى در آن نوع مراسمى كه ضرر جانى مهلك براى انسان نداشته باشد، بى Ø§Ø´ÙƒØ§Ù„ است، بلكه ابراز آن همان گونه كه جمعى از علماى بزرگ شيعه. همه آنها را از شعائر مذهبى مى Ø¯Ø§Ù†Ù†Ø¯ØŒ بدون شك بسيار مؤثر مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯... Ùˆ از كارهاى بسيار خوب است، حتى بعضى از بزرگان دين آنها را در بعضى موارد واجب دانسته Ø§Ù†Ø¯.
 
•Ù†Ù‚Ø´ امام حسين(ع) در جنبش آزادى Ø¨Ø®Ø´ Ùˆ اصلاح Ø·Ù„ب
 
س8: نقش امام حسين(عليه السلام) در جنبش Ù‡Ø§Ù‰ آزادى بخش Ùˆ اصلاح طلب را چگونه ارزيابى مى ÙƒÙ†ÙŠØ¯ØŸ
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ چنانچه قبلا اشاره شد، نهضت امام حسين(عليه السلام) نقش اول را در نهضت Ù‡Ø§Ù‰ آزادى Ø¨Ø®Ø´ Ùˆ عدالت خواهانه قرن Ù‡Ø§Ù‰ اول Ùˆ دوم هجرى ايفاء كرده Ùˆ در عصر ما نقش اول را در نهضت آزادى هندوستان Ùˆ الهام Ú¯ÙŠØ±Ù‰ مهاتماگاندى Ùˆ نهضت مشروطيت Ùˆ انقلاب اسلامى ايران داشته Ùˆ شواهد تاريخى نيز بر اين مطلب دلالت دارند.
 
•Ø±ÙŠØ´Ù‡ Ù‡Ø§Ù‰ استبداد در فرهنگ Ùˆ ذهنيت مسلمانان
 
س9: گاندى رهبر آزادى Ø®ÙˆØ§Ù‡ هند مى Ú¯ÙˆÙŠØ¯: «Ø§Ø² حسين بن على(عليه السلام)آموختم چگونه مظلوم باشم تا پيروز گردم». اين كلام نغز را چگونه تحليل مى ÙƒÙ†ÙŠØ¯ Ùˆ چرا مسلمانان، چنين پيامى را دريافت نكرده Ùˆ نتوانسته Ø§Ù†Ø¯ خود را از چنگال حكومت Ù‡Ø§Ù‰ استبدادى Ùˆ داراى حاكميت فردى Ùˆ مطلقه نجات دهند؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ به نظر اينجانب مفهوم جمله گاندى تنها در بعد مقاومت در برابر ستمگر خلاصه شده است. اما روش مقاومت را خود گاندى ابداع كرده است. Ùˆ در نتيجه كشور هند به استقلال رسيده Ùˆ يكى از نمونه Ù‡Ø§Ù‰ كشورهاى دموكراتيك در جهان امروز است.
اگر مسلمانان نتوانسته Ø§Ù†Ø¯ از پيام آزادى Ø®ÙˆØ§Ù‡Ù‰ امام حسين(عليه السلام)عبرت بگيرند به نظر مى Ø±Ø³Ø¯ كه هنوز ريشه Ù‡Ø§Ù‰ استبداد در فرهنگ Ùˆ ذهنيت مسلمانان (خشك) نشده است Ùˆ هنوز كه هنوز است روابط اجتماعى بر مبناى تحميل Ùˆ تقلب مبتنى مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯.
مسأله اصلى جوامع مسلمان استبداد است كه در قرن Ù‡Ø§Ù‰ اخير از سوى اصلاح Ú¯Ø±Ø§Ù† مسلمان، در مصر، ايران Ùˆ هند، دنبال شده است. مادامى كه ريشه اين شجره خبيثه (به تعبير آيت الله نائينى) خشك نشده است، مسلمانان هرگز چهره يك حكومت مطلوب را مشاهده نخواهند كرد. ولى اين هرگز به معناى آن نيست كه ملت Ù‡Ø§Ù‰ ما رشد نداشته Ùˆ نمى ØªÙˆØ§Ù†Ù†Ø¯ آزادى Ùˆ دموكراسى را تمرين نمايند. اگر ملت Ù‡Ø§ÙŠÙ‰ در حيات اجتماعى خود به مرحله Ø§Ù‰ از دموكراسى رسيده Ø§Ù†Ø¯ØŒ قطعاً آنها، اين آزمايش Ù‡Ø§Ù‰ اجتماعى را، جلوتر از مسلمانان آغاز كرده Ø§Ù†Ø¯ Ùˆ به آن مرحله از رشد اجتماعى نائل شده Ø§Ù†Ø¯. پيمودن اين راه براى ما مسلمانان نيز ممكن است.
 
•Ø§Ø­ÙŠØ§Ù‰ تعاليم اسلامى در غرب
 
س10: چگونه مى ØªÙˆØ§Ù† از فلسفه قيام امام حسين(عليه السلام) در جهت احياى تعاليم اسلامى در غرب بهره جست؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ فضاى فرهنگى مغرب زمين با كشورهاى اسلامى متفاوت است، امروزه كشورهاى غربى از آزادى سياسى، فرهنگى نسبتاً مطلوبى برخوردارند Ùˆ از دانشگاه Ù‡Ø§Ù‰ علمى وسيع بهره Ù…ند مى Ø¨Ø§Ø´Ù†Ø¯. آنچه به نظر مى Ø±Ø³Ø¯ اين كه، از چند راه مى ØªÙˆØ§Ù† اين مهم را انجام داد:
1. برگزارى سمينارها Ùˆ كنفرانس Ù‡Ø§; همچنان كه دانشمندان Ùˆ مستشرقان با اقامه سمينارها Ùˆ كنفرانس Ù‡Ø§ در دانشگاه Ù‡Ø§ به ارائه نظريات خود مى Ù¾Ø±Ø¯Ø§Ø²Ù†Ø¯ØŒ دانشمندان مسلمان Ùˆ مسلمانان انديشمند نيز مى ØªÙˆØ§Ù†Ù†Ø¯ از اين ابزارها در ارائه ريشه Ù‡Ø§Ù‰ علمى Ùˆ فلسفه قيام امام حسين(عليه السلام)استفاده نمايند.
2. ترجمه آثار; از طريق ترجمه آثار نويسندگان مسلمان در اين زمينه نيز مى ØªÙˆØ§Ù† به اين مهم دست يافت، چنانچه حامد الگار نويسنده مسلمان كه اخيراً نيز به كرامت تشيع نائل شده است، همين كار را انجام مى Ø¯Ù‡Ø¯.
3. ايجاد راديو Ùˆ تلويزيون، از اين طريق مى ØªÙˆØ§Ù† پيام اسلام Ùˆ نهضت امام حسين (عليه السلام) را به نسل Ù‡Ø§Ù‰ بعدى ابلاغ كرد.
4. راه Ø§Ù†Ø¯Ø§Ø²Ù‰ نشريات Ùˆ مجلات تبليغى; چنانچه مسيحيان Ùˆ ديگر گروه Ù‡Ø§ مانند
plan truth استفاده مى ÙƒÙ†Ù†Ø¯.
5. تهيه فيلم Ùˆ نمايشنامه; با ساخت فيلم Ùˆ نمايشنامه از نهضت كربلا مى ØªÙˆØ§Ù† پيام شهدا Ùˆ عاشورا را تبليغ نمود.
 
•Ø´Ù‡Ø§Ø¯Øª امام حسين(ع) توسط شيعيان عراق؟
 
س11: برخى عقيده دارند كه شيعيان عراق حضرت امام حسين(عليه السلام)را به شهادت رساندند Ùˆ از اين بابت است كه بعد از نفرين حضرت(عليه السلام)بر ايشان، تاكنون گرفتار اين نفرين بوده Ùˆ هميشه در حال هلاكت Ùˆ كشته شدن هستند به گونه اى كه اتفاقات اين روزهاى عراق بهترين دليل بر آن مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯. نظر حضرت Ø¹Ø§Ù„Ù‰ در اين مورد Ú†Ù‡ مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯ØŸ
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ اگر به فرض محال معتقد باشيم كه شيعيان، خود، امام حسين(عليه السلام) را به شهادت رساندند، گناه شيعيان امروز چيست تا به نفرين حضرت امام حسين(عليه السلام) گرفتار بيايند؟! اگر اين گونه باشد كه اينان ادعا مى ÙƒÙ†Ù†Ø¯ØŒ عدالت الهى زير سؤال مى Ø±ÙˆØ¯. علاوه بر اين بر اساس يافته Ù‡Ø§Ù‰ تاريخى - آنگونه كه يعقوبى در كتاب تاريخ خود ذكر مى ÙƒÙ†Ø¯ - كوفه در زمان قيام امام حسين(عليه السلام)يك منطقه شيعه نشين نبوده است بلكه گروه Ù‡Ø§Ù‰ مختلفى از مردم; همانند مسمانان، خوارج، امويان، مسيحيان Ùˆ يهوديان در اين شهر زندگى مى ÙƒØ±Ø¯Ù‡ Ø§Ù†Ø¯ Ùˆ همين Ù‡Ø§ بودند كه در به شهادت رساندن امام حسين(عليه السلام)دست داشتند.
آنچه اين مطلب را تأييد مى ÙƒÙ†Ø¯ خطاب حضرت امام حسين(عليه السلام)به آنان در روز عاشورا مى Ø¨Ø§Ø´Ø¯ كه فرمود: «Ø§Ù‰ شيعيان خاندان ابوسفيان واى بر شما باد».(1) Ùˆ نيز جواب آنان هنگامى كه خطاب به آنها فرمود: «Ø¨Ø§ من به كدامين گناه پيكار مى ÙƒÙ†ÙŠØ¯»(2) Ùˆ پاسخ دادند: «Ø¨Ù‡ خاطر كينه Ø§Ù‰ كه از پدرت داريم با تو پيكار Ù…Ù‰ ÙƒÙ†ÙŠÙ….»
 
•Ù‚ربانى كردن فرزند براى زيارت امام حسين(ع)
 
س12: آيا اين درست است كه در زمان زندگى يكى از امامان ما، زيارت كربلا توسط خليفه عباسى زمان ممنوع شده بود؟ Ùˆ مردم مجبور بودند فرزندان Ø´Ø§Ù† را به خاطر زيارت كربلا قربانى كنند؟ اگر صحيح است، آيا ممكن است مرجع معتبرى كه در اين مورد گفته باشد، معرفى نماييد؟ Ùˆ هم Ú†Ù†ÙŠÙ† نظر Ùˆ عكس العمل امام در آن زمان در مورد اين قربانى Ù‡Ø§ Ú†Ù‡ بوده است؟
پاسخ: باسمه جلت اسمائه؛ قربانى كردن فرزند براى زيارت امام حسين سلام الله عليه در هيچ جا نيست Ùˆ هيچ مرجعى اجازه نداده است. بلى، روايات متعددى دلالت دارد بر اين كه در راه زيارت امام هر گونه ضرر بدنى متوجه بشود، نبايد ترك شود; دليل Ø§Ø´ نيز واضح است Ùˆ آن اين كه بقاى اسلام به قيام امام حسين بود Ùˆ دوام آن به شعائر حسينى است.
--------------------------------------------------------------------------
1. «ÙˆÙŽÙŠØ­ÙŽÙƒÙÙ… يا شيعة آلِ أبى سفيان»
2. «Ø¨ÙØ£Ù‰ ذَنب تقاتلونى»