پایگاه اطلاع رسانی Øضرت آیت الله العظمی روØانی«قدس سره»
Øضرت Ùاطمه زهرا (عليها السلام) Ùˆ داستان مباهله
استÙتاء:
در داستان مباهله مى خوانيم كه پيامبر گرامى به Ùرمان خدا (1) وجود ارجمند Ùاطمه عليها السلام Ùˆ همسرش اميرمؤمنان Ùˆ دو نور ديده اش Øسن Ùˆ Øسين عليهم السلام را به مباهله Ùرا خواند Ùˆ به آنان Ùرمود: هنگامى كه من دعا كردم، شما آمين بگوييد؛ اينك پرسش اين است كه چرا پيامبر آنان را به اين كار Ùرمان داد؟ Øقيقت اين است كه ما از برخى از اهل علم شنيديم كه راز اين كار Ùˆ اين Ùرمان را چنين توجيه مى نمود: معنى اين كار Ùˆ اين Ùرمان آن است كه: من٠رسول خدا با اين وص٠و مقام كه خاتم پيامبران هستم، دعايم از نظر مقتضى برآورده است Ùˆ خواسته ام از بارگاه خدا تضمين شده است، امّا شرط Ùعليت ياÙتن آن اقتضا Ùˆ تØقق آن دعا، Ù†ÙŽÙَس پاك صدّيقه طاهره عليها السلام است كه بايد آن وجود پاك با دست گشودن به سوى آسمان Ùˆ آمين Ú¯Ùتن خود، شرط اين Ùعليت Ùˆ تØقق را Ùراهم آورد. اين شرط را ÙˆØÙ‰ الهى چنين مقرر Ùرمود Ùˆ سيره Ùˆ سنّت پيامبر بر آن جارى شد؛ امّا در اين مقام، جاى اين بØØ« است كه اگر اين توجيه را بپذيريم، معنايش اين است كه شرط پذيرÙته شدن خواسته Ùˆ دعاى پيامبر خدا، آمين صدّيقه طاهره عليها السلام است، Ùˆ مى دانيم كه اثر گذارى مقتضى در گرو شرط آن است، Ùˆ در مقام مباهله نيز، شرط بر آمدن خواسته Ùˆ پذيرÙته شدن دعاى پيامبر در داستان مباهله با مسيØيان نجران نيز در گرو بالا رÙتن دست هاى مبارك چهار وجود مقدس ديگر، يعنى على Ùˆ Ùاطمه Ùˆ Øسن Ùˆ Øسين عليهم السلام است، در غير اين صورت دعاى پيامبر تØقق نمى يابد؛ آيا توجيه اين عالم يادشده به اينجا نمى انجامد؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه; در روايات مورد اعتماد Ùˆ كلمات علماى بزرگ، وجوه ديگرى نيز براى به همراه بردن Ùاطمه Ùˆ Ùرزندانش عليهم السلام به مباهله بيان شده است؛ براى نمونه در روايتى مورد اعتماد از امام رضا عليه السلام آمده است كه در پاسخ پرسش مأمون - كه از برترين Ùضيلت اميرمؤمنان عليه السلام در قرآن مى پرسيد - Ùرمود: «Ø¢ÙŠÙŽØ©Ù المباهÙÙ„ÙŽØ© تَدّÙلّ٠عَلى ذلÙÙƒ...»Ø› برترين Ùضيلت اميرمؤمنان عليه السلام در قرآن شري٠آيه مباركه مباهله است. Ùˆ نيز يكى از بزرگ ترين٠علماى دين در پاسخ اين پرسش كه: در آيه مباهله، قراردادن زنان Ùˆ Ùرزندان در كنار پيامبر به Ú†Ù‡ معنا Ùˆ Ù…Ùهوم است؟ چنين پاسخ داده است: اين سبك از قراردادن زنان Ùˆ Ùرزندان در كنار Ù†Ùس Ù†Ùيس پيامبر، بر اعتماد Ùˆ اطمينان قلبى پيامبر بر Øقانيت موضع Ùˆ يقين داشتن او به درستى دعوتش تأكيد مى كند؛ چرا كه وقتى كسى جرئت مى كند تا اÙزون بر خطر نمودن در كارى به بهاى جان شيرين خود، عزيزترين ها Ùˆ Ù…Øبوب ترين ها Ùˆ پاره هاى جگرش را نيز در راه هد٠خويش در معرض خطر قرار دهد، اقدام به اين كار بزرگ Ùˆ پرخطر، از سويى نشانگر درستى دعوت Ùˆ صداقت او در Ú¯Ùتار است، Ùˆ از سوى ديگر نشان دهنده اعتماد او به نابودى طر٠مقابل Ùˆ خاندان Ùˆ عزيزان او در صورت ØÙ‚ ستيزى است؛ Ùˆ او با اين ايمان Ùˆ يقين به همراه عزيزترين هايش به مباهله برمى خيزد تا هد٠خود را تØقق بخشد Ùˆ دشمن Ø§ØµÙ„Ø§Ø Ø³ØªÙŠØ² را يا به راه درست آورد Ùˆ يا به همراه عزيزانش به بوته هلاكت Ùˆ نابودى بسپارد.
--------------------------------------------------------------------------------
1 Ù€ در اين مورد قرآن مى Ùرمايد: «Ùَمَنْ Øاجَّكَ ÙÙيْه٠مÙنْ بَعْد٠ما جاءَكَ Ù…ÙÙ†ÙŽ الْعÙلْم٠ÙÙŽÙ‚Ùلْ تَعالَوْا نَدْع٠أَبْناءَنا ÙˆÙŽ اَبْناءَكÙمْ ÙˆÙŽ Ù†Ùساءَنا ÙˆÙŽ Ù†ÙساءَكÙمْ ÙˆÙŽ أَنْÙÙسَنا ÙˆÙŽ أَنْÙÙسَكÙمْ Ø«Ùمَّ نَبْتَهÙلْ...*» اى پيامبر! اينك، پس از دانشى كه در مورد Ù…Ø³ÙŠØ Ø¨Ù‡ تو رسيد، هر كس دربارهى او با تو به ستيزه پرداخت، بگو: بياييد ما پسرانمان را Ùرا خوانيم Ùˆ شما نيز پسرانتان را، ما زنانمان را Ùˆ شما نيز زنانتان را، ما خودمان را Ùˆ شما نيز خودتان را؛ آنگاه «Ù…باهله» كنيم Ùˆ لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم. آل عمران/ آيه هاى 59/ 61.
اين آيات روشنگر، از رخدادى بزرگ Ù€ كه از هنگام رخ دادن آن تاكنون در ميان مردم مسلمان از شهرت بسيارى برخوردار است Ù€ سخن دارد. تمام Ù…Ùسران Ùˆ Ù…Øدّثان Ù€ جز شمارى چند Ù€ بر اين باورند كه اين آيه، هنگامى بر پيامبر Ùرود آمد كه ميان او Ùˆ مسيØيان «Ù†Ø¬Ø±Ø§Ù†» Ú¯Ùتگويى درباره Ù…Ø³ÙŠØ Ø¹Ù„ÙŠÙ‡ السلام به ميان آمد؛ چرا كه اسق٠بزرگ آنان، Ù…Ø³ÙŠØ Ø±Ø§ پسر خدا مى پنداشت Ùˆ با اين آيه مخالÙت مى ورزيد كه: «Ø§Ùنَّ Ù…ÙŽØ«ÙŽÙ„ÙŽ عيسى عÙنْدَ اللّه٠كَمَثَل٠آدَم خَلَقَه٠مÙنْ تÙراب٠...*» بى ترديد وص٠آÙرينش عيسى، نزد خدا همانند وص٠آÙرينش آدم است. خدا او را از خاك Ø¢Ùريد Ùˆ به او Ùرمود: «Ù…وجود باش!» پس وجود ياÙت. به همين جهت پيامبر به Ùرمان خدا براى نشان دادن راستى دعوت خود، آنان را به مباهله Ùرا خواند Ùˆ در ساعت مقرر دست در دست عزيزترين هايش به ميعادگاه آمد Ùˆ دست به دعا بر داشت Ùˆ از على، Ùاطمه، Øسن Ùˆ Øسين عليهم السلام خواست تا آمين بگويند. هيئت «Ù†Ø¬Ø±Ø§Ù†» با تماشاى چهره هاى پرمعنويت آنان، از تصميم خويش پشيمان شد Ùˆ درخواست ØµÙ„Ø Ùˆ مسالمت داد.
Ù…Øدّثان Ùˆ Ù…Ùسران بر آنند كه پيامبر در جريان «Ù…باهله»ØŒ از ميان همه مردان Ùˆ زنان Ùˆ كودكان، تنها على، Ùاطمه، Øسن Ùˆ Øسين عليهم السلام را به همراه برد، Ùˆ با آنكه همسران Ùˆ عمّه هاى او Ùˆ ديگر زنان لايق هاشمى Ùˆ مهاجر Ùˆ انصار بودند؛ همين تنها بردن Ùاطمه عليها السلام با وجود تعبير آيه به «Ù†Ùسائَنا ÙˆÙŽ Ù†ÙسائَكÙمْ»ØŒ نشانگر آن است كه تنها Ùاطمه عليها السلام سرا پا شايسته Øضور در «Ù…باهله» بود، Ùˆ اين امتياز از اوست كه پيامبر تنها او را برگزيد. پيامبر Ùرمود: اگر خدا در روى زمين بندگانى برتر از على، Ùاطمه، Øسن Ùˆ Øسين داشت، به من دستور مى داد كه با آنان به «Ù…باهله» بروم، امّا چون نبود، دستور آمد كه با اينان بروم، Ùˆ اين سند برترى آنان است. ينابيع المودّة/ ص 244.