در جريان توفنده نهضت مردم ايران بود كه، تحت تأثير تهديدهاى ساواك و نيروهاى امنيتى شاه، گروهى از مبارزين روحانى آن زمان، حتى از امضاى اعلاميه نيز خوددارى می كنند، حضرت آيت ‏الله ‏العظمى به شرح خبرنامه شماره هشت مورخ دهم ‏ارديبهشت 1357 «جبهه ملى ايران» تنها مرجعى هستند كه در اين هنگامه آشوب و درگيری ها، اعلاميه براى تعطيل عمومى صادر مى ‏فرمايند.

« بسمه تعالى و اليه المشتكى
 

«ان الله يحب الذين يقاتلون فى سبيله صفا كانهم بنيان مرصوص». اگر چه مردم‏ مسلمان ايران در عصر حاضر شاهد ضربات پى‏ در پى و سنگين وارده بر اسلام و مسلمين هستند. اگر چه هنوز دو چهلم از فاجعه كشتار قم و يك چهلم از واقعه ‏خونين تبريز نگذشته بود كه وقايع مشابهى در شهرهاى ديگر بخصوص در يزد، جهرم، همدان، اصفهان، اهواز رخ داد و عده زيادى كشته و زخمى شدند و براى چندمين بار ما را ماتم زده نموده و در سوگ نشاندند.

اگر چه در چند ماه اخير انواع قانون شكنى ‏ها، زورگویى ‏ها، كشتارها، و آدم‏ دزدى ‏ها به اوج خود رسيده است و مردم اين مملكت ناظر كثيف ‏ترين جنايات تاريخ‏ بوده ‏اند. اگر چه بسيارى از هموطنان مسلمان ما هنوز در مرگ عزيزان خود اندوهناكند، اگر چه هنوز زندان‏ ها و تبعيدگاه ‏ها از انبوه مردم بى‏ گناه، حق‏گو و دانشمند كه جمعى از آنها از مفاخر عالم اسلام و روحانيت هستند موج می زند، اگر چه هنوز طلاب و دانشگاهی ها، محصلين دبيرستانى، بازارى، كارگر و دهقان تحت تعقيب، شكنجه و آزارهاى ضد انسانى قرار دارند. اگر چه در اين مدت بر خلاف دستور اسلام و قانون اساسى و حقوق بشر مأموران هيأت حاكمه به امر آن‏ها بى ‏شرمانه به اماكن مقدسه قم حمله برده و در حرم مطهر زائرين بی گناه را مضروب ساختند و در مدرسه مرحوم آيت ‏الله ‏العظمى بروجردى به چپاول و غارت پرداختند و وحشيانه در و پنجره مدرسه را شكستند و لوازم ساده زندگى طلاب و كتاب هاى آنان را از بين بردند، و طلاب را به قصد قتل مضروب ساختند و بعضى را از طبقه دوم به صحن حياط پرت ‏نمودند. اگر چه هيأت حاكمه به خيمه شب بازى خود همچنان ادامه می دهد و گروهى ‏مزدور را همه روزه در گوشه‏ اى از اين مملكت به نام كميته‏ هاى جناح پيشرو و اعضاى‏ نيروهاى پايدارى در ميتينگ هایى كه تشكيل می دهد به نمايش مى ‏كشد تا پشتيبانى خود را نسبت به خود ابراز دارد و تظاهرات يكپارچه مردم مسلمان ايران را بر ضد خود، تظاهرات عده ‏اى قليل اخلالگر قلمداد كند.

آرى با وجود همه اين حوادث ملت ايران ‏هرگز تسليم ياوه سرايان و جنايتكاران نخواهد شد، و طوفانى از خشم و نفرت نسبت ‏به هيأت حاكمه و مأمورين آدمكش و تبهكاران، به عنوان يك وديعه آسمانى در سينه ‏خود حفظ خواهد نمود و هرگز شلاق و باتوم و گلوله از راه مقدس دين و آزادى و استقلال كامل ميهن دور نخواهد ساخت و دستگاه استبداد حاكم از اين وحشيگرى ‏ها و درنده خویى ‏ها و آدمكشى ‏ها طرفى نخواهد بست. مگر آنكه شعله هاى غضب الهى‏ به آنان نزديك تر گردد و آتش خشم عمومى آنان را در خود فرو برد.

ما طبق وظيفه اسلامى يك بار ديگر به هيأت حاكمه هشدار مى‏ دهيم كه هرگز نمی توان با روش ‏هاى قرون وسطایى اين ملت بيدار شده و خشمگين را خفه و مطيع ‏ساخت. از اين آزمايش تلخ و ناگوار اجتناب كنيد، كبريت به انبار باروت نزنيد و بنزين بر آتش خشم و نفرت عمومى نپاشيد. قدرى تعقل كنيد و از جدال با خدا و رسول و جنگ با دستورات الهى بپرهيزيد كه وبالش بسى عظيم و عاقبتش وحشتناك‏ و وخيم است و نمونه آن را در اين ايام در سراسر ايران مشاهده نموديد كه مردم ‏مسلمان ايران ايمانى راسخ به قرآن و اسلام دارند و براى حمايت از دين به پيروى از دستورات مراجع تقليد، از بذل جان هم، دريغ نكردند و اكثريت به اتفاق، از شما اظهار تنفر و انزجار نمودند، درود بر قاطبه مردم مجاهد ايران، طوفان لعنت ابدى بر آدمكشان و غارتگران و طاغوت هاى زمان.

ما روز نوزدهم ارديبهشت 1357 را روز عزاى عمومى اعلام می داريم و در آن‏ روز حوزه‏ هاى علميه در سراسر ايران تعطيل خواهد بود. از مردم مسلمان ايران ‏انتظار داريم كه صفوف خود را در زير پرچم اسلام فشرده ‏تر سازند و در برابر نيروهاى اهريمنى و طاغوتى مردانه استقامت نمايند. از خداوند متعال براى شهداى‏ راه حق و فضيلت ارتقاى مقام و براى بازماندگان آنان صبر و اجر جزيل خواستاريم». 
 

بيستم جمادى الاولى 1398 
محمّد صادق الحسينى الروحانى

عليرغم تهديدهاى ساواك و هشدارهاى رئيس شهربانى اين اعلاميه كاملاً مؤثر واقع مى ‏شود. با كمك نيروهاى ملى كار تعطيل عمومى به كمال انجام می گيرد. متعاقب صدور اين اعلاميه، به دستور شاه، بلافاصله حضرت آيت ‏الله در خانه خودشان‏ زندانى مى شوند و راه هاى ارتباطى با خارج بكلى قطع مى ‏گردد. امّا همه اين تمهيدات ‏در مقابل قدرت توفنده مردم، كه خواستار رهبرى اين ابر مرد در داخل كشور بودند، از هم فرو مى ‏پاشد.

روز 25 رمضان مردم محاصره منزل حضرت آيت‏ الله را در هم می شكنند و كبوتران سپيد حرم آزادى و آزادگى بال هاى خونين خويش را به طواف می دارند.

خبرنامه جبهه ملى ما وقع را چنين شرح می دهد:

«حضرت آيت‏ الله روحانى از بيست و ششم ارديبهشت ماه در خانه خود تحت‏ نظر و زير كنترل شديد ساواك بودند و چند بار مردم مبارز قم كوشيدند كه ديوار محاصره را شكسته و به خانه ايشان راه يابند و هر بار پليس با گاز اشك‏ آور و تيراندازى آن ها را از اطراف خانه دور نمود، سرانجام شبانگاه سه ‏شنبه هفتم شهريورماه ده ها هزار نفر از مردم با ايمان و مصمم شعارگويان راهى خانه حضرت ‏آيت‏ الله ‏العظمى روحانى گرديدند و مأموران ساواك و شهربانى كه از سيل خروشان ‏جمعيت به وحشت افتاده بودند راه فرار پيش گرفتند و مردم شادى كنان وارد خانه ‏شدند و بسيارى نيز در كوچه‏ ها و خيابان هاى اطراف گرد آمدند.

در آن شب حضرت آيت ‏الله ‏العظمى روحانى طى سخنانى از پايدارى و محبت‏ مردم سپاسگزارى نمودند. ساعت نه شامگاه روز هشتم شهريور نيز ايشان ‏سخنانى پيرامون حكومت اسلامى و ضرورت اتحاد در موقعيت خطير كنونى ايراد كردند و سپس در حاليكه اتومبيل ايشان در ميان سيل جمعيت قرار گرفته بود براى ‏زيارت به حرم مطهر حضرت معصومه(ع) رفتند.» 

«خبرنامه - اتحاد نيروهاى جبهه ملى ايران» 
شماره بيستم - دهم شهريور ماه 1357

با همه اينها باز هم دستگاه ستمشاهى، سرخورده و منفعل، بيكار نمى ‏نشيند. روز هفدهم شهريور، يعنى روز عيد «فطر» از سوى دستگاه ستمشاهى، كه اينك ‏مستقيماً رو در روى مردمى كه به حمايت از حضرت آيت ‏الله برخاسته ‏اند، قرار گرفته و اعلاميه ‏هاى كوبنده حضرت آيت ‏الله پايه‏ هاى «تخت طاووس» و خدمتگزاران نوكرصفتش و آن غلامان جان نثار را لرزانيده است، هجوم تازه‏اى آغاز مى ‏شود.

بعد از ظهر روز عيد فطر مجدداً عمال ساواك و شهربانى به منزل حضرتشان‏ هجوم مى ‏برند. در اين هجوم تازه تنها حضرت آيت ‏الله نيستند كه دستگير مى ‏شوند، بلكه گروهى از نزديكان و مليون واقعى را، كه به عنوان پاسدارى از منزل حضرتشان، در بيت ايشان حضور داشتند، همگى را دستگير می كنند.

در اينجا لازم است متن اعلاميه ديگر حضرت آيت ‏الله روحانى را در مورد نقض همه قوانين انسانى و به خصوص منشور «حقوق بشر» را در آن ايام در اينجا بياوريم. اين اعلاميه كه در سال 42 و پس از حمله اول دولت به مدرسه فيضيه قم ‏صادر شده، در حقيقت اعلام آغاز مبارزه عليه سيستم ستمشاهى است. سيستمى كه‏ باور نمی كرد كسى توان و قدرت آغاز كردن مبارزه با شخص شاه را داشته باشد.