پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی روحانی«قدس سره»
چگونه می توان این روایت را که زمین به یک ماهی تکیه داده شده و... تفسیر نمود؟
استفتاء:
در برخی روایات آمده است که زمین به یک ماهی تکیه داده و آن ماهی هم بر روی شاخ یک گاو نر قرار دارد،آیا اینگونه روایات، صحیح هستند و در صورت صحّت، چگونه می توان آنها را تفسیر نمود ؟
جواب:
باسمه جلت اسمائه; ابان بن تغلب از قول امام صادق (ع) نقل می کند که : « از ایشان پرسیدم: زمین بر روی چه چیزی قرار دارد؟ فرمود: بر روی حوت ( ماهی )
گفتم: حوت بر روی چیست؟ فرمود: بر روی آب.
گفتم: آب بر روی چیست؟ فرمود: بر روی صخره.
گفتم: صخره بر روی چیست؟ فرمود: بر روی شاخ یک ثور1 بی مو.
گفتم: این ثور بر روی چیست؟ فرمود: بر روی خاک نمناک.
گفتم: خاک نمناک بر روی چیست؟ فرمود : هیهات که دانش دانشمندان به این مرتبه نرسیده است »2 .
در آغاز به نظر می رسد که « حوت » به معنای ماهی است در حالیکه چنین نیست زیرا احتمال می رود که مقصود، یکی از صورتهای فلکی دوازده گانه باشد؛ ثور نیز همینگونه است به گونه ای که هم، نام یک حیوان معروف بوده و هم بر یکی از صور فلکی اطلاق می شود، در مورد قرن الشمس3 هم باید گفت که مقصود، قسمت بالای خورشید است، بنابراین مفهوم حدیث با تصوّر اولیه ما نسبت به آن، تفاوت دارد و با اندکی تدبّر می توان این موضوع را فهمید.
-------------------------------------------------------------------------
1. ثور : یعنی گاو نر
2. «سألته عن الأرض على أيّ شيء هي؟ قال: على الحوت.قلت: فالحوت على أيّ شيء هو؟ قال: على الماء.قلت: الماء على أيّ شيء؟ قال: على الصخرة.قلت: فعلى أيّ شيء الصخرة؟ قال: على قرن ثور أملس.قلت: فعلى أيّ شيء الثور؟ قال: على الثرى.قلت: فعلى أيّ شيء الثرى؟ قال: هيهات، عند ذلك ضلّ علم العلماء»
3. شاخ خورشید
