پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی روحانی«قدس سره»
آیا شناخت ذات خدای متعال ـ گرچه به شکل محدود ـ ممکن است؟
استفتاء:

آیا شناخت ذات خدای متعال ـ گرچه به شکل محدود ـ ممکن است؟

جواب:

باسمه جلت اسمائه; از متون نقل شده و دلایل موجود بدست می‌آید که شناخت کامل خداوند ممکن نیست زیرا برای شناخت کامل لازم است که بر خدا احاطه داشته باشیم. شناخت ما از خداوند ـ حداکثر ـ شناختی اجمالی و به اندازه‌ای است که آیات و روایات هم آن را روشن ساخته اند زیرا احاطه بر خداوند، محال و ناممکن است و برای اینکه یک چیز بتواند چیز دیگر را در بر بگیرد باید گسترده تر از آن و یا دست کم مساوی آن باشد؛ حال آنکه انسان موجودی ممکن الوجود است و ممکن در هر حد و اندازه ای هم که باشد باز نمی‌تواند واجب الوجود (خداوند) را فرا گیرد و یا مساوی او شود؛ چرا که موجود ممکن(انسان)، محدود و متناهی بوده و واجب(خدا) نا محدود است،بنابراین احاطه اولی بر دومی عقلاً غیرممکن است و نتیجه این که انسان نمی‌تواند شناخت کاملی از خداوند پیدا کند. امام صادق(ع) نیز در دعای معروف به غیبت چنین می‌فرماید: «خدایا خودت را به من بشناسان چرا که اگر خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نتوانم شناخت».