پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی روحانی«قدس سره»
ولايت تكوينى نشأت گرفته از ولايت خداوند
استفتاء:

برخى از مخالفين شيعه مى گويند: دلايل فراوانى از قرآن كريم، سنت نبوى و اجماع مسلمانان وجود دارد مبنى بر اين كه ولايت تكوينى و تشريعى منحصراً در اختيار خداست و كسى از مخلوقاتش با او در اين ولايت شريك نيست. از مطالعه كتاب هاى دانشمندان و انديشمندان مسلمان در اين باره خواهيم ديد كه اختصاص ولايت به خداوند، اثبات شده است و ممكن نيست آن را به ديگرى نسبت دهيم. از بررسى آيات قرآنى و روايات رسول خدا (صلى الله عليه وآله) و اهل بيت (عليهم السلام) چنين به دست مى آيد كه:

1. معنى خلق همان اختراع و ابداع است كه منحصر به خداى سبحان است و ديگرى چنين توانى را ندارد، زيرا اين امر از صفات واجب الوجود است و ديگران ممكن الوجودند.

2. آنچه گفته شده و گفته مى شود كه معجزه پيامبران، فعل خودشان و ساخته دست خودشان است بر خلاف معنى خلق - كه همان ايجاد و اختراع است كه پيشتر گفتيم - مى باشد زيرا اين موضوع، خارج از حد و قدرت بشرى است درحالى كه انبياء و اولياء نيز بشرى حادث و بندگانى مصنوع پروردگارند، نه خلق مى توانند كرد و نه رزق مى توانند داد.

3. ولايت تكوينى منحصر در خداوند متعال است چرا كه مقصود از ولايت، تصرف در عالم ملكوت و جهان، آفرينش، ايجاد و احياء (به وجود آوردن و زندگى بخشيدن) است كه اختصاص به خداوند سبحان دارد و كسى نمى تواند در حوزه سلطنت و ملك اش شريك او گردد. نظر حضرت عالى نسبت به اين كلام چيست؟

جواب:

باسمه جلت اسمائه؛ اول: اين نظر زمانى درست است كه بگوييم ولايت تكوينى، فقط آفريدن و ايجاد، يعنى همان اختراع است كه به خداوند سبحان اختصاص دارد در حالى كه ولايت تكوينى تنها اين نيست.

دوم: كسى كه معتقد به وجود ولايت تكوينى براى معصومين (عليهم السلام) است قائل به اين نيز هست كه اين ولايت نشأت گرفته از ولايت الله بوده و خداوند تعالى است كه چنين قدرتى را به ايشان داده است. چنين كسى معتقد به وجود اين ولايت مستقل از بارى تعالى نيست تا اين كه در برابر آن، انحصار اين ولايت براى الله اعلام شود.

به عبارت ديگر مدعى چنين نظريه اى، بين ولايت تكوينى مستقل و ولايت تكوينىِ افاضه شده از جانب خداى تعالى، خلط كرده است. واضح است كه اولى مختص واجب الوجود متعال است و دومى مختص ممكن الوجود. آنكه ولايت تكوينى را براى معصومين (عليهم السلام) به اثبات رسانده، معناى دوم را مدّ نظر قرار داده است و هر كسى كه ولايت تكوينى را براى الله در نظر گرفته، منظورش معناى اول است ولى، صاحب اين نظر بين دو ولايت خلط كرده است.