پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله العظمی روحانی«قدس سره»
استفاده معصوم (عليه السلام) از ولايت تكوينى
استفتاء:

امام معصوم (عليه السلام) چه موقعى از ولايت تكوينى استفاده مى كند؟ در روايتى نقل شده كه جابر بن يزيد كه نيازمند شده بود نزد امام باقر (عليه السلام) شكوه نمود و درخواست كمك كرد. امام باقر (عليه السلام) چنين فرمود: «اى جابر، ما فعلا درهمى پول نداريم. سپس كميت شاعر آمد و قصيده اى سرود، حضرت براى تقدير از او فرمود: اى غلام، از آن اتاق مبلغى بياور و به كميت بده و او همينطور آورد و پرداخت مى كرد تا به سى هزار درهم رسيد». جابر مى گويد: «من با خود گفتم: به من گفت درهمى ندارم ولى دستور داد سى هزار درهم به كميت دادند؟!»

امام (عليه السلام) فرمود: «اى جابر، بلند شو و برو داخل اتاق، من نيز برخاستم و به درون آن اتاق رفتم اما چيزى نيافتم و بيرون آمدم. امام (عليه السلام) به من فرمود:

«اى جابر، آنچه از شما پنهان مى كنيم بيشتر از چيزى است كه آن را براى شما آشكار مى سازيم». سپس دستم را گرفت، دوباره به درون اتاق برد و با پايش به زمين زد. ناگهان چيزى شبيه گردن شتر بيرون آمد كه از طلا بود. به من فرمود: «اى جابر، به اين نگاه كن ولى به كسى چيزى نگو، مگر كسانى كه از بين دوستانِ مورد اعتماد تو هستند و ظرفيت دارند. خداوند متعال ما را توانا كرده تا آن چه را كه بخواهيم انجام دهيم و اگر بخواهيم افسار زمين را به دست گرفته و به تمامى به كنترل خود در مى آوريم.» (1) چرا امام (عليه السلام) ولايت تكوينى خود را براى كميت به كار گرفت ولى براى جابر بن يزيد چنين نكرد؟

جواب:

باسمه جلت اسمائه؛ اين كه معصومين (عليهم السلام) ولايت تكوينى داشته اند، اثبات شده است و ايرادى بر آن نيست، ولى بناى ايشان در هر زمانى عمل به ظاهر و انجام امور از راه طبيعى خود است مگر در موارد ويژه كه لازم ببينند و ولايت تكوينى شان را به كار گيرند.

درباره وضعيت جابر بن يزيد جُعفى بايد گفت كه او يكى از دارندگان معارف و اسرار معصومين (عليهم السلام) بود ولى كميت در حد او نبود; براى همين مى بينيم امام (عليه السلام) با اولى به گونه اى برخورد كرد كه عارف به اسرارشان است. چنانكه در آغاز مى گويد چيزى نيست و از نظر ظاهر توانايى كمك به تو را نداريم اما بعد قدرت تكوينى خارق العاده خود را به او نشان مى دهد. اين در حالى است كه امام باقر (عليه السلام) چيزى از آن نهان را به كميت نشان نمى دهد. و به پرداخت درهم اكتفا مى كند.

---------------------------------------------------------------

1- بحار الانوار، ج 46، ص 240.