باسمه جلت اسمائه؛ رابطه اين دو امام با دودمان بنى اميه رابطه خصمانه بود و چنانچه امام حسن‏ عليه السلام در مدائن با معاويه پيكار كرد. اما بعد از امضاى قرارداد آتش بس و صلح نامه، به جهت رعايت عقد صلح نامه، ايشان با معاويه از در پيكار برنيامدند، پس از آن كه امام حسن‏ عليه السلام به شهادت رسيد، امام حسين‏ عليه السلام به جهت رعايت احترام امام حسن‏ عليه السلام و امضاى صلح، هرگز به معاويه تعرضى نداشت. تنها در چند مورد مانند قتل حُجر بن عَدى و يارانش نامه تند و اعتراض ‏آميزى به او نوشت. 

ولى بعد از آن كه معاويه پسرش يزيد را به عنوان ولايت عهدى بر مسلمين تحميل كرد، امام حسين‏ عليه السلام نيز همانند بعضى ديگر زير بار آن نرفت تا آن كه معاويه از دنيا رفت. يزيد خام و ناپخته از سر بى‏ شعورى با نامه ‏اى تهديد آميز به حاكم مدينه (وليد بن عتبة بن ابى سفيان)، امام حسين‏ عليه السلام را به اخذ بيعت و دستگيرى دستور داد، امام حسين ‏عليه السلام از بيعت امتناع كرده و از مدينه خارج شد. در اين هنگام نامه‏ هاى كوفيان به سوى او روانه گرديد كه از او براى تشكيل حكومت اسلامى دعوت كرده بودند. امام‏ عليه السلام، پسر عموى خود مسلم بن عقيل را براى بررسى اوضاع كوفه به سوى آن شهر گسيل داشت. مسلم ضمن تأييد دعوت كوفيان، تأكيد كرد كه حضرتش به عراق بيايد و در كوفه حكومت تشكيل دهد و از اين جهت امام‏ عليه السلام در نهم ذى الحجة سال 60 از مكه خارج شد و رهسپار عراق گرديد. ولى متأسفانه اوضاع كوفه به جهت فرماندار جديد عبيدالله بن زياد و اعزام نيرو، تغيير يافت. حضرت مسلم به شهادت رسيد.

امام حسين‏ عليه السلام پس از اطلاع از شهادت مسلم، همانند قبل از آن مصمم بود كه به راه خود ادامه دهد و وظيفه امر به معروف و مبارزه با خاندان غاصب استبدادى را ادامه دهد. برخورد با نيروهاى حرّ بن يزيد رياحى، تلاشى تازه بود و امام مى‏ خواست با هماهنگى او، وارد كوفه شود و كار را يكسره نمايد. 

او دعوت خود را علنى ساخته بود و فضايح بنى اميه را افشا مى‏ كرد و در ضمن اصحاب خود را براى برخورد با نيروى بنى ‏اميه آماده مى‏ ساخت. وقتى كه حر از طرف ابن زياد براى نزول به كوفه و تسليم به حاكم آن، او را فرا خواند، امام حسين‏ عليه السلام از موضع شجاعت و كرامت خاندان‏ هاشمى، سخت از اين دعوت امتناع كرد. راه شهادت را كه در جنگ ‏هاى اسلامى يكى از دو پيروزى حساب مى‏ شد (اِحدَى الحُسنَيَين) انتخاب فرمود و به شهادت رسيد.

مى‏ توان گفت ابن زياد و دار و دسته بنى اميه مهم‏ ترين عامل در موضوع قضيه «طَفّ» و داستان كربلا بودند و امام حسين‏ عليه السلام و يارانش را به شهادت رساندند. (1)

----------------------------------------------------------------

1) با تلخيص از كتاب «تنزيه الانبياء»، چاپ نجف اشرف، ص 176.